De walvissen van Vava'u 13-20 september

We zwerven een beetje door de archipel. Het is een wirwar van eilanden en eilandjes en daartussen liggen prachtige ankerplaatsen. Het weer is afwisselend bewolkt/regenachtig en zonnig, dus als de zon schijnt proberen we daar het meeste van te maken. We komen op Tapana eiland waar een ouder Spaans stel een restaurant heeft en bespreken een paella diner met een paar boten. Het gezelschap is geweldig, de tapas zijn verrukkelijk, de paella lekker, maar het stel heeft zijn beste dagen gehad. Voor de vorm geven ze nog een optreden,

de band van Tapana restaurant, Niels als gastdrummer rechts

Maria, Andreo, een verlopen hippie op plastic sandalen, een even tandeloze makker en hun Tongaanse hulp. Vooral Maria  kijkt alsof ze liever duizend mijl hier vandaan zou zijn. We stellen ons voor dat ze ooit met veel enthousiasme zijn begonnen, het zelfgebouwde open restaurant ziet er leuk uit, maar in de loop van de jaren tellen de eenzaamheid en leeftijd op. Waarschijnlijk geen geld om nog elders heen te gaan en wat dan blijft zijn de boten die jaarlijks de ankerplaats aandoen. Het menu is pittig geprijsd, dus ik hoop dat ze daar weer een poosje van verder kunnen.

We duiken bij de koraaltuin van Vaka'eitu met een paar mensen, maar het valt tegen. Ik heb een dikker pak aangedaan maar te weinig lood meegenomen, dus ik kom niet eens beneden. Het koraal is veelal dood en de vissen zwemmen in de bovenste paar meter water, dus voor mij is er gelukkig nog genoeg te zien. Vanuit Port Maurelle gaan we nog een keer naar de Swallow Cave met alle visjes en het blijft een wonderlijk schouwspel.

Zwerven door Vava'a

De 17^e is er in Chili een heftige aardbeving, maar van de tsunami in de loop van de volgende nacht bij Tonga merken we niets. De golf verwachting is 30 cm tot een 1 meter, zeker drijvende verwaarloosbaar. Wel maken we ons zorgen om de eilanden die dichterbij liggen. Op de Juan Fernandez eilanden hebben we gezien dat een tsunami tot 22 meter hoogte alles vernietigd en wat een traumatisch iets het is voor de bevolking als er doden vallen. Ook op Niuatoputapu was een vergelijkbaar graf voor 9 mensen. De Tuamotus steken maar een tot 2 meter boven water. Het ontbreekt ons aan mogelijkheden om nieuws te lezen, dus we blijven in het ongewisse. De alarmering is op veel plaatsen verbeterd, maar op Tonga horen we niets. Er staan wel her en der vluchtroutes naar hogergelegen gebieden aangegeven voor als er een tsunami de eilanden raakt.

De walvissen weten zonder alarmering dat er een aardbeving geweest is en laten zich die donderdag niet zien in de wateren rondom Vava'u. Ze zwemmen uit voorzorg naar dieper water. We gaan op vrijdag de 18^e op pad voor de walvissen en het is dus maar afwachten of we ze te zien krijgen. Het is bewolkt, veel wind en er staan een swell van meer dan 2 meter. De Walvis tourboten zijn aan allerlei regels gebonden om te voorkomen dat de walvissen last krijgen van de belangstelling en wellicht andere wateren zoeken of een kleinere kans hebben om hun jongen groot te brengen. Er zijn maximaal 8 gasten in een bootje en er mogen er maar 4 tegelijk in het water met de gids en maar twee boten in de buurt van een stel walvissen. De eerste uren varen we rond zonder een spoor van een walvis. De kapitein heeft contact met collega's en we gaan naar de westkant in een rustig plekje uit de wind: daar zijn een moeder met kalf. We wachten rustig onze tijd af tot een andere  boot klaar is, maar dan mogen wij erin. 

Op naar de walvissen!

De eerste keer is het even aftasten, wat zien we en hoe gaat het. Moeder, zo'n 13 meter lang en vele tonnen zwaar, ligt op zo'n 15 á 20 meter op de bodem. Het kalf, rond de vier meter lang, dik een ton zwaar en een maand oud, moet vaker naar de oppervlakte om te ademen. Dat zijn de momenten dat er actie is voor ons. Heel rustig laat het zich naar boven drijven, haalt drie keer adem en gaat weer naar beneden. Wij zwemmen op zo'n 15 meter ervandaan en het is geweldig om hem te zien bewegen, zo moeiteloos door het water. Hij draait op zijn rug en laat zijn witte buik zien, draait een paar keer om zijn as, kijkt naar ons en gaat weer naar moe. 

Onze baby: 4 meter lang en dik 1.000 KG

Als hij beneden is geeft hij moeder eerst een paar knuffels, hij schuurt tegen haar kop en zij, dan gaat hij onder haar liggen. Als het tijd wordt om weer naar boven te gaan geeft hij met zijn kop een paar duwtjes onder moeders kop: “Kom mee, gaan we lekker naar boven” maar moeder heeft nog geen zin, dus hij komt alleen. Na 20 minuten moet moeder ook adem halen en komt heel langzaam naar boven, de gids zwemt met haar mee ter hoogte van haar kop, wij zijn zo onder de indruk dat we vergeten ook maar iets te doen en ze zwemt rustig een stukje verder om te ademen en weer naar beneden te gaan. Dat moeder boven komt is het teken voor ons om weer naar de boot te gaan, dan mag de volgende groep. We zwemmen 3 keer met de walvissen, of zwemmen zij met ons? Ik denk het laatste! De tweede en derde keer zijn we meer  ontspannen, maar als het kalf onze richting op draait en op een meter of 2 en heel langzaam onder ons door zwemt, is het indrukwekkend, een beetje spannend en geweldig tegelijk. Het is moeilijk in woorden te vatten waarom dit zo heel anders is dan het snorkelen tussen de haaien wat we eerder deden. Voor mij is het dat het een zoogdier is en dichterbij mij staat dan een haai. De zachte vriendelijke uitstraling van de dieren, ondanks hun enorme afmetingen. De manier waarop moeder en kalf met elkaar omgaan. Het is een geweldige ervaring om zo dicht bij hen te zijn.

 

Hollands onderonsje aan boord van Tara op Hungaeiland

Die avond eten we samen met Paulien en René van de Bounty waarmee we op walvis tocht waren. Het is echt nagenieten, foto's kijken, praten en de video's die we hebben gemaakt gaan van hand tot hand. Wat een prachtige dieren. Dit is zeker een hoogtepunt van ons verblijf hier in Vava'u.

Voor wie het leuk vindt nog iets over de walvissen.

De Bultruggen (Megaptera Novaeangliac) komen hier ieder jaar rond juni/juli na een reis van 6.000 km vanaf Antarctica. Daar eten ze zich in de antarctische zomer vol met kril en kweken ze spek. In de tropische omgeving paren ze en brengen ze het volgende jaar hun jongen ter wereld. Bultruggen hebben een draagtijd van 11 maanden en de meeste kalven worden in juli/september geboren. De moeders eten niet tijdens het verblijf hier en vallen dan ook flink af. De kalven zijn 2 á 3 meter als ze geboren worden en 5 á 6 meter als ze weer met de groep mee zwemmen naar Antarctica eind oktober. Ze wegen dan al enkele tonnen! Bultruggen krijgen eens in de twee á drie jaar een kalf. De Bultruggen worden ook zingende walvissen genoemd omdat de mannetjes onder water 'zingen' wat over honderden kilometers te horen is. Het heeft waarschijnlijk een functie in de paringsrituelen, of het herkennen van rivalen. Verder zijn ze de meest bewegelijke, spelende walvissen van allemaal.

De populatie wereldwijd wordt geschat op 35.000 dieren.