Flores ligt vlakbij de grote Mayastad Tikal, nu vooral ruïnes in het oerwoud. De Maya´s zijn hier rond 700 BC gaan wonen. Het ligt wat hoger dan het natte oerwoud en er was veel flint te vinden een belangrijke steensoort om wapens en gereedschappen van te maken en goede handelswaar. In de eeuwen daarna werd er gebouwd, oorlog gevoerd, overwonnen en onderworpen. De machtige koning Ah Cacoa regeerde rond 700 AC, een voorspoedige tijd en in de jaren daarna zijn de grootste tempels gebouwd. Rond 900 AD raakt Tikal in verval, waarom is nog steeds onduidelijk. De omvang is nauwelijks te bevatten, vooral als je bedenkt dat er nog veel meer Maya steden in de omgeving zijn die in die tijd ook tot ruïnes vervallen zijn.
De eerste moderne expeditie naar Tikal was in 1848, maar daarna duurde het nog jaren voor er echt een begin werd gemaakt met het onderzoek en later de gedeeltelijke restauratie. Sommige onderzoekers hebben hun hele leven in Tikal gewerkt. Nog steeds wordt er onderzoek gedaan en volop gerestaureerd.
We beginnen de trip met een stukje Guamalteese bureaucratie. Je kunt bij iedere Bancomer (staatsbank) in Guatemala kaartjes kopen voor Tikal, maar niet bij de ingang. Dus we gaan naar de Bancomer die 20km buiten het park speciaal daarvoor is gebouwd. Voor ieder stukje entree heb je een apart kaartje nodig. Voor de dag, voor de ochtend of avond en voor het museum, allemaal op datum en paspoortnummer, én je moet contant betalen, maar geld opnemen bij deze Bancomer kan dan weer niet.
Wij blijven 2 dagen en hebben 8 kaartjes nodig, met de hand getypt door de dame achter het loket. Het duurt dus even voordat iedereen kaartjes heeft. Wij hebben twee nachten besproken in Tikal Inn, een van de hotels nét buiten de ingang. We kunnen dan in en uit lopen en ook gebruik maken van de veel rustigere momenten op de dag. Het hotel heeft maar een paar kamers bezet, de afgelopen 2 jaar door Covid zijn zwaar geweest, nu hopen ze op terugkeer van de toeristen.
De eerste dag lopen we door het oerwoud naar tempel 6 en vandaar naar het centrale plein waar twee grote tempels tegenover elkaar staan. De 44 meter hoge Tempel van de Grote Jaguar, begraafplaats van de belangrijke heerser Ah Cacoa, overleden in 734. Er tegenover de 38 meter hoge Tempel van de Maskers voor zijn vrouw. De tempels zijn gebouwd door hun nakomelingen als eerbetoon en de stoffelijke resten werden bijgezet omringd door zeer luxe grafgeschenken van jade, parels en benen voorwerpen.
De Tempel van de Maskers is te beklimmen en geeft een indrukwekkend uitzicht op het centrale plein. Aan beide andere zijden van het plein staan allemaal gebouwen met tempels erboven. Eén kant is een kerkhof waar rijke families hun crypten hadden. Er tegenover zijn regeringsgebouwen en woonverblijven. Een groep Maya's houdt een ceremonie bij de vuurplaats in het midden van het plein, Tikal is nog steeds een heilige plek voor de Maya's. Om het vuur zijn kleuren geschilderd, er is een sjamaan die gebeden opzegt en iedereen doet mee en gooit gekleurde harskorrels in het vuur waardoor het fel oplaait en ik denk ook mais en suiker(?) te zien. Intussen horen en zien we apen, lopen er coati's rond, zien we toekans, prachtige pauw kalkoenen en andere vogels in de bomen. We lopen halverwege de middag terug naar het hotel, langs weer andere tempels, over stokoude wegen... We zijn vol indrukken. De enorme inspanningen die hier geleverd zijn, geen machines, geen wielen, alleen mankracht! Maar ook de enorme inspanning van de laatste 120 jaar om de tempels weer te ontdoen van oerwoud en (gedeeltelijk) te restaureren, de wegen weer toegankelijk te maken, te studeren op de hiëroglyfen die te vinden zijn op de gebouwen zodat we data, namen en gebeurtenissen kunnen herleiden.
Roel blijft bij het zwembad, maar ik ga eind van de middag nog een poosje terug. Ik loop nu helemaal alleen en bezoek een paleis/woonhuis. In de kamers rondom het midden plein zijn de stenen bedden nog te zien waarop geslapen is. Ik ga op zoek naar tempel 5 over een echt oerwoud pad, bovenin de bomen maken de brulapen een enorm kabaal, je hoort ze meestal 's morgens vroeg of in de namiddag. De wegwijzers worden een beetje rommelig en voor 5 uur hoor ik buiten te staan, Tempel 5 morgen dan maar, terug naar het centrale plein. Omdat het zo stil is zie ik wel meer dieren, o.a. een specht met rode kop en een eekhoorntje.
De volgende ochtend worden we om half vijf opgehaald door de gids, het is nog pikdonker. Hij neemt ons mee naar Tempel 4, met 65 meter de hoogste tempel van het complex, om van daaruit de zonsopgang te zien. Onderweg zien we met de zaklamp de prachtige tweeling tempels, met een bijzonder akoestiek als je in je handen klapt. Met zaklamp klimmen we naar boven op de tempel, de laatste meters over de stenen trappen van de voorkant. Er zitten al mensen en iedereen is stil. Langzaam verkleurt de lucht en horen we steeds meer vogels en hier en daar al een brulaap. Voor ons in het oerwoud pieken de tempels 1,2 en 3 boven de bomen uit. De zon blijft vrijwel helemaal achter de wolken, maar toch is het een prachtig geheel, indrukwekkend, ontroerend en bijzonder door alle oerwoudgeluiden om ons heen. Het is niet vaak dat we zo stil en geconcentreerd zijn als dit uur dat we hier zitten....
Met een omweg lopen we terug door het gebied naar het hotel. De gids vertelt en laat ons van alles zien. Ook tempels die nog niet ontdaan zijn van oerwoud, je loopt er zó langs. Ontbijtje, poosje luieren en dan weer wandelen. We nemen nu de buiten paden, naar de tempel waar astronomische waarnemingen werden gedaan: “El Mundo Perdido” de verloren wereld, met gelijkenissen met tempels uit Teotihuacan in Mexico. Het plein met de 7 tempels, waarin velden liggen van een oud ceremonieel balspel. De gids vertelde dat de winnaar geofferd werd aan de goden, met minder zouden die geen genoegen nemen, een eervolle dood? We beginnen nu ook structuren te herkennen langs de paden waar best een tempel of gebouw zou kunnen staan. Tikal werd geschat op 6.000 gebouwen, maar met de moderne LIDAR scan technieken van nu denken ze dat het wel 10.000 kunnen zijn. We lopen kilometers door het oerwoud van tempel naar tempel, er is zoveel te zien. Maar op een gegeven moment zijn we toch vol van het kijken en moe van het wandelen en wachten de hangmat en een koel drankje in de schaduw.
Voor we de volgende dag de bus terug nemen naar Flores gaan we de musea bezoeken. Het museum met gebruiksvoorwerpen en grafgiften is gevestigd in het onderzoekscentrum. Op de tafels achter de ramen liggen bergen scherven die samen iets moeten worden, monnikenwerk! In een van de vitrines hangt een platte steen met inscripties, een replica van het origineel uit het museum voor Oudheden in Leiden aangeboden door de bevolking in Nederland. Zou het niet logischer zijn dat hier het origineel hangt en in Leiden het aan onszelf aangeboden replica? In Europese musea zijn veel artefacten uit de tempels te vinden, voor de regering hier de handel kon verbieden was er al veel meegenomen en verkocht door handelaren. Het tweede museum laat foto's zien van de opgravingen en restauraties vanaf begin 1900. Je moet echt fantasie hebben om in de overwoekerde bergen tempels te zien. Het blootleggen en gedeeltelijk restaureren is een enorme inspanning geweest. Zonder dat zouden wij niet eens een idee hebben van de grandeur en omvang van deze stad.
In Flores wacht ons de airco en het gemakkelijke toeristen leven, beetje slenteren en uit eten om deze geweldige ervaringen te laten bezinken. Morgen begint er een nieuwe etappe: de bergen in.
Tempel 5
Tempel van de Maskers, tombe voor de vrouw van Ah Cacoa (tempel 2)
Maya ceremonie op het centrale plein
De familie crypten met boven op kleine tempels
Voor de tempels staan grote ronde schijven, de offerplaatsen, erachter staan opstaande stenen zoals deze met abeeldingen en symbolen, waarschijnlijk waar of aan wie het offer opgedragen werd
Tempel 1, De tempel van de Grote Jaguar, erachter is te zien hoeveel lager het omringende land is.
Hier kan je zelf meelezen, vertaling erboven, ik vind het knap
Eén van de tweeling tempels, ik vond dit een mooie besloten plek voor een tempel
Het symbool wat gebruikt werd om de stad Tikal aan te duiden
De dieren in Tikal, een witneussnuitbeer, onder: pauwkalkoen
Een Oropendola, slaapt s nachts in een losgeweven buidelnet wat in de bomen hangt. Onder: slingerapen, in het Engels spider monkeys, en ze hebben wel wat van spinnen als de door de bomen slingeren. De grootste aap in Guatemala.
Tijdens de ochtendtour de nachtelijke bladknippende mieren aan het werk, het stuk blad vele malen groter dan zijzelf en een nachtelijk kikker
Toekan en onder een agouti
De natuur is even indrukwekkend in Tikal, bomen vol Epyfyten en hangmossen, bomen met afweer linies tegen klimmers en overal weelderige en groene natuur.
En de heel andere wereld van het meer rondom Flores
Geen opmerkingen:
Een reactie posten