De Copper Canyon is een gebied met diepe kloven zo groot dat de Grand Canyon er in rond kan zwemmen. Volgens Wikipedia is het de grootste kloven stelsel op aarde. Speciaal is dat er met enorme, tientallen jaren durende inspanning een treinverbinding is aangelegd van Los Mochis aan de kust tot Chihauha diep in het binnenland. Oorspronkelijk bedoeld voor goederen vervoer, maar de tijd heeft dat ingehaald en nu wordt de verbinding gebruikt voor de toeristentrein “el Chepe” die dagelijks een keer rijdt. We gaan met de trein tot ongeveer de helft en blijven dan 6 dagen in hetzelfde gebied omdat we meer zin hebben in wandelen dan in het attractiepark aan het einde. De treinrit is wel erg leuk. Het traject van het stokoude fortstadje El Fuerte naar Bauchivo waar we uitstappen gaat gestaag omhoog. Op een punt is in een kleine vallei een drievoudige lus gemaakt om hoogte te kunnen winnen, met diepe tunnels door de bergen. In één tunnel maakt de trein bijna een haakse bocht om dan een niveau hoger weer in de vallei eruit te komen. De trein is helemaal vol. Wij rijden toeristen klasse en behalve nog 4 Nederlanders en 2 Zwitsers zijn het allemaal Mexicaanse toeristen in ons rijtuig. Ze doen de rit één richting en worden dan weer opgehaald door hun toerbussen om in 12 tot 14 uur naar huis te rijden. Iedereen is in een goede stemming en opgetogen over de rit. Maar na de eerste uren vallen er ook veel in slaap.
Na 6 uur in de trein worden we opgehaald door de hoteleigenaar van “el Paraïso del Oso” vlakbij Cerocahui. Overdag een heerlijke temperatuur, s'nachts vriest het. Het dorp heeft pas 10 jaar elektriciteit en de de bar en eetzaal worden nog steeds verlicht met petroleumlampen en houtvuur. Tijdens het avondeten wordt de houtkachel in onze kamer aangemaakt en buiten stralen een volle maan en wat sterren aan de heldere hemel. Achter het hotel staan en serie rotsen, waarvan de rechter inderdaad sprekend lijkt op Yogi Bear waar het hotel naar vernoemd is.
We maken dagwandelingen met gids Viktor in de omgeving van het hotel. In de bergen hier wonen van oudsher de Tarahumara, de mensen met de “lichte voeten”. Door de afgelegen ligging en moeilijk begaanbaar terrein hebben zij veel van hun oorspronkelijke levenswijze kunnen behouden. In vroeger tijden leefden ze vaak in grotten. Nog steeds wonen ze ver van de bewoonde wereld, alleen te voet bereikbaar, in kleine zelfvoorzienende boerderijtjes gemaakt van plaatselijke materialen. Ze verbouwen mais en bonen, hebben wat kleinvee en leven op zichzelf. Ze vlechten prachtige manden, kleurige kleding en andere gebruiksvoorwerpen. De Tarahumara zijn beroemd om hun vermogen om hard te lopen in de bergen. Ze hebben sandalen van gevlochten materiaal, de laatste tijd met zolen van oude autobanden en leggen grote afstanden af. Onderling worden vaak voetraces gehouden, zowel voor de mannen als voor de vrouwen. We wandelen een gedeelte van zo'n race parcours van de Tarahumara. Viktor heeft deze ook gelopen vertelt hij, 60 kilometer lang, maar daarna had hij wel twee dagen echt spierpijn. Het is een bergpad over rotsen, door bossen en met flinke hoogteverschillen.
Dat je daar hard kan lopen vind ik een wonder! Het is er prachtig en lekker wandelweer. Het doet ons denken aan Tuolumne Meadows in Yosemite National park in de VS. Veel naaldbomen, grote zwerfkeien en grassige bodembedekkers. De kloof zien we hier niet, we lopen op de rand. In Cerocahui is ook een luxe hotel, het Mission hotel, waar ze hun eigen wijn verbouwen. We doen een leuke wijntour annex proeverij, de ambiance is prachtig. Ook in dit gebied waren de missieposten een belangrijk middel om de plaatselijke bevolking te bewegen/bewerken tot medewerking. De Tarahumara bevolking is eeuwen lang ondergeschikt geweest aan de missieposten. Ze zijn nog steeds een van de armste groepen in Mexico, Meer dan de helft van de Tarahumara is analfabeet en heeft nooit op school gezeten. Ook gezondheidszorg is slecht, vanwege de ligging maar ook vanwege het wantrouwen naar de Mexicaanse overheid.
De naam van het klovengebied geeft al aan dat ook hier erts is gedolven, de grote trekpleister voor de Spaanse overzeese exploratie. Koper, zilver en wat goud. In het gebied waar wij zijn hebben we geen mijn activiteiten gezien. Na drie dagen gaan we afzakken in de kloof naar Urique, een dorpje aan de rivier die deze kloof heeft uitgesleten. Vanaf het uitkijkpunt Cerro de Gallo kijk je inderdaad ver in de diepte naar het dorpje. Van het hoogste punt tot de rivier is rond de 1800 meter. Doordat de hellingen veelal groen en minder steil zijn oogt het toch heel anders dan de Grand Canyon. Maar indrukwekkend blijft het zeker. We zakken af in de canyon op een onverharde weg met een auto waarvan de vering het al enige jaren geleden begeven heeft. Soms rijden we vlak langs diepe afgronden en ik hoop maar dat de remmen het wel goed doen. De temperatuur loopt allengs op tot heerlijk warm zomer weer.
We doen een dagtocht stroomopwaarts langs de rivier met 4x4 en lopen een prachtige groene zijkloof in: Charco Verde. Het pad wat we lopen is een Tarahumara pad en waar wij stoppen bij een watervalletje gaan zij verder over grote rotsen tot ik weet niet waar. De volgende dag lopen we naar het dorpje stroomopwaarts. Het is warm! We lopen op met een jongetje wat daarheen gaat en die aardig op ons wacht om de kortste weg te wijzen, erg mooi. Verder zien we heel weinig beweging. In het dorpje is een kleurrijke kerk, de Tarahumara hebben het katholieke geloof overgenomen en gemengd met hun oude gebruiken. Verrassend vind ik een beeld in de kerk van een Tarahumara man, als heilige?
Op de terugweg komen we een Tarahumara moeder tegen met haar dochter en kleinkind. De jonge moeder lijkt zeker niet ouder dan 16 en draagt haar kindje op de heup. Moeder heeft een flinke vracht in haar draagdoek. Als er een 4x4 aankomt vraagt de dochter dringend of moeder niet een lift wil vragen. Ze mogen mee. Traditie of niet, het modernere leven komt toch ook hier.
Geheel van deze tijd is de Quinzeniera, het 15e verjaardagsfeest van ene Alexandra, waarvoor wij ook uitgenodigd zijn volgens de eigenaar van het hotelletje: het hele dorp is namelijk uitgenodigd. Eerst is er een kerkdienst met daarna diner voor honderden genodigden en feest voor iedereen, alles in de buitenlucht. We gaan een uurtje kijken en wat is er veel te zien. Een hele feestlocatie is opgebouwd op het sportterrein. Podium, licht- en geluidinstallatie, een ceremoniemeester en een band. Het meisje draagt een jurk die als trouwjurk niet zou misstaan. Wij zien het ceremoniële gedeelte, waarbij haar vader de eerste dans krijgt en er een verlicht prieel naar beneden komt zeilen met vuurwerk op de hoeken om het af te maken. Daarna danst het meisje met jonge mannen uit haar familie (denk ik) allemaal mooi aangekleed en in een kring van naaste familieleden. Roel ziet het als één grote advertentie: mijn dochter is huwbaar. Het is erg druk en bij de ingang staan zwaar bewapende politie agenten om een oogje in het zeil te houden. Dat blijft wennen.... Naast het hotelletje is het restaurant van Dona Tita waar we steeds eten en ik vraag door op het feest. Is dit een erg rijke familie? Nee hoor, vertelt ze, families sparen jaren voor de Quizeniera, dit was een gewone familie. Je zal 4 dochters hebben! Met een grote zak guave's in de tas van Dona Tita worden we met een busje teruggebracht naar Bauchivo voor de trein. Dit keer zitten we aan de verkeerde kant en missen we veel van de spectaculaire uitzichten, maar dat mag de pret niet drukken, wat een super leuke week hebben we gehad.
Foto's van El Fuerte
de treinrit van El Fuerte naar Bauchivo
Wandelingen met Viktor en omgeving Cerocahui
Urique in het dal
