Alaska Day - 18 oktober

In Sitka vallen we met onze neus in de boter, het is Alaska Day. Voor alle Alaskanen is het een vrije dag, maar in Sitka wordt het echt gevierd.

Op 18 oktober 1867 vond hier de overdracht plaats van Alaska, van Russisch 'eigendom' naar Amerikaans eigendom. Ik zet eigendom tussen haakjes omdat lokale Tlingit en andere natives toentertijd al protesteerden tegen de verkoop, wat je niet 'hebt' kan je ook niet verkopen vonden ze. Rusland en Amerika hadden er geen boodschap aan.

In 1741 kwam Vitus Bering als eerste Europeaan in Alaska aan. In opdracht van Tsaar Peter onderzocht hij of Rusland en Amerika aan elkaar vastzaten en wat er te beleven viel aan die kant. Een goede zeevaarder, maar zijn schepen hadden vele mankementen en de zeeën rondom Alaska zijn geen lieverdjes, kortom het waren zware tochten. De eerste verkenningsreis was in 1728. In 1729 was de tweede, al laat in het seizoen, land vonden ze niet en de winter dwong hen

terug te gaan. In 1741 met twee schepen, kwam kapitein Bering verder. Maar erg hoopvol waren de eerste berichten niet. Onherbergzaam, verraderlijke stromingen, stormen, veel slecht weer en de sloepen die op verkenning uitgingen kwamen geen van beiden terug. Bering overleed aan scheurbuik, evenals veel van zijn bemanningsleden op Bering eiland, waar ze de winter probeerden te overleven na schipbreuk. Toch kwam er op die tocht een ottervel mee terug naar Rusland. Zulk prachtig bont trok gelijk de aandacht en handelsmogelijkheden te over. Het was een mix van ruwe stropers en gedreven handelaren in dienst van de Tsaar die de jaren erna de gevaarlijke zee overstaken op zoek naar bont en rijkdom. Eerst werden de Aleoeten leeggeroofd, ten koste van de lokale bevolking, die onder dwang de otters moest vangen. De eerste echte nederzetting die gevestigd werd heb ik al eerder beschreven, dat was Kodiak in 1784. Ook daar waren de otters eindig, zelfs als ze het Kenai Schiereiland en de Prince William Sound erbij betrokken.

Er kwamen berichten dat er verder naar het oosten een archipel was waar nog volop otters leefden, maar de bewoners waren weerbaarder dan op de eilanden tot nu toe. De Tlingit verdreven de eerste Russen uit Sitka. Twee jaar later, in 1804 kwamen de Russen terug met zwaarder geschut. Na gevechten verlieten de Tlingit-families die nog in leven waren midden in de nacht in alle stilte hun houten fort en vluchtten naar andere eilanden. De Russische hoofdstad, New Archangel, was een feit. Alexander Baranov was hoofd van de Russisch Amerikaanse Company aldaar en onder zijn leiding verrezen gebouwen en de orthodoxe kathedraal van St Michael. Het was een mooi stadje en werd “het Amerikaanse Parijs in Alaska” genoemd.

De haven floreerde en werd aangedaan door schepen van verschillende nationaliteiten die ook op zoek waren naar bont en andere waardevolle zaken. De otterstand nam echter zienderogen af en de opbrengsten uit bont eveneens.

Door allerlei kronkels in de geschiedenis had Rusland geld nodig, en was het aan Amerika nog iets verschuldigd voor hun politieke steun tijdens de Krimoorlog. Rusland had Noord Amerika gesteund tijdens de burgeroorlog, dus Amerika was Rusland ook iets verschuldigd. Na jaren van onderhandeling en een half jaar getouwtrek in de Amerikaanse senaat werd in 1867 Alaska gekocht door de US voor $ 7,2 miljoen. Veel Amerikanen vonden het belachelijk, weggegooid geld. “Seward's ijsdoos” werd het genoemd, naar de staatssecretaris die de handtekening gezet had.

En zo komen we weer terug in New Archangel/Sitka, waar op 18 oktober 1876 de overdracht plaatsvond. Veel Russen gingen terug met pijn in het hart en Amerika had eigenlijk geen plan met Alaska. De bonthandel was op zijn retour, er was een enkele kolenmijn en verder veel wildernis. Orde was er evenmin, er werd niet gehandhaafd en het recht van de sterkste gold tientallen jaren.

In 2018 is Alaska Day een feest van de hele gemeenschap. 's Morgens is er koffie met taart verkoop in de Lutherse Kerk, het wordt druk bezocht. De sfeer is geanimeerd, aan de kleding en verzorging van haar en make-up te zien is het hier duidelijk meer stads dan we op andere plekken gezien hebben. Het lijkt erop of het hele stadje in het centrum samen komt. Er zijn Rendier hotdogs, chili con carne in de brandweerkazerne en zo voort. Rond half twee verzamelt iedereen zich langs de hoofdstraat voor de Parade. De mevrouw naast mij geeft uitleg bij alles wat langs komt. Achter de kapel van het leger en hun onderdelen komen de state troopers, de politie, de kustwacht en de ambulance. 

De brandweer uit Seattle (?!) komt met hun populaire doedelzak band en naast het lokale moderne materieel een prachtige oude gerestaureerde brandweerwagen uit begin 1900. Openbare werken komt met de hoogwerkers. Vervolgens de scholen met hun eigen fanfares, het lijkt of bijna alle kinderen een muziekinstrument bespelen. Er zijn twee middelbare scholen in Sitka, een gewone en een internaat waar native kinderen uit heel Alaska naar toe komen. De nadruk ligt er naast gewone vakken op traditionele waarden en ontwikkeling en zo zien we groepjes tieners uit het hoge noorden en midden van Alaska in de parade. Het kinderdagverblijf doen een dansje, dat doet ons weer denken aan de parades in Japan waar iedereen danste. 

Tussen de groepen door lopen mensen in 19^e eeuwse Russische en Amerikaanse kostuums. Roel is ook een rol aangeboden als Russische prins, maar dat heeft hij voorbij laten gaan. Er wordt kwistig met snoep gestrooid en de kinderen langs de kant van de weg halen heel wat binnen. Iedereen praat met elkaar en kent elkaar lijkt het. De parade gaat naar het plein met de hoge totempaal. De meeste bezoekers gaan door naar het bierfestival, de optredens worden in klein verband herhaalt in het bejaardentehuis en de gekostumeerde deelnemers gaan naar Castle Hill. De Russische vlag wappert, en er staan “vertegenwoordigers” van het oude Rusland en Amerika klaar voor de ceremonie. 

Leden van de leger kapel spelen de “Star sprangeled banner”. Militairen in kostuum staan naast militairen in modern gevechtsuniform. Tijdens de toespraak worden ook de aanwezigen genoemd, waaronder veel vertegenwoordigers van de legeronderdelen in de buurt. Het hoofd van de Orthodoxe kathedraal spreekt een gebed uit, evenals de dominee van de Lutherse kerk. De Russische vlag gaat naar beneden en de Amerikaanse vlag wordt gehesen. Op de vlag ontbrak in 1876 overigens de ster van Alaska, want het zou nog tot 1959 duren voor Alaska officieel een staat werd. De tussenliggende jaren was het een territorium. De Russische vertegenwoordiger overhandigt de eigendomspapieren en de kapel speelt “Alaska's Flag”. Geweerschoten kinken, voor iedere staat één, en de overdracht is een feit.

Na deze historische mini geschiedenis lopen we terug naar de boot voor een Alaskaans biertje, dat hebben we wel verdiend.

foto's spreken voor zich, de prent van het oude Sitka is uit 1885 en te koop bij Amazon, de laarzen zijn de Xtra tuffs, de lokale klederdracht van Alaska ;-)