Kelefasia, het laatste Ha'apai eiland - 20-27 oktober

Kelefesia vanaf het hoogste punt, het blijft prachtig!

Wordt je nu nooit moe van al die idyllische eilandjes met strand en palmbomen? Eh, nee eigenlijk niet, vooral niet als de zon schijnt.... en dat doet hij volop op Nomuka eiland. Het grappige is dat we ons wel afvragen of al die palangi's (witte mensen) die op deze eilanden hun heenkomen zoeken, op den duur wel gelukkig zijn. Wij moeten er niet aan denken om in een hutje op het strand te wonen van een vrijwel onbewoond eiland en iedere 2-3 jaar na een orkaan weer overnieuw te moeten beginnen. Maar ook op het strand van Nomuka woont een Australisch gezin die het hectische leven in Fremantle ingeruild heeft voor Tonga. Hun catamaran ligt nog voor het strand en gaat straks naar Vava'u om veilig te zijn voor het orkaan seizoen. In de Lonely Planet staat een verhaaltje dat de bewoners van Tonga zeggen dat op ieder strand van Tonga een palangi's droom begraven ligt, ik snap nu een beetje wat ze bedoelen. Voor ons blijft een zeilend huis het optimum van reizen en wonen.

Kelefesia Eiland vanaf de ankerplaats

Don van de tweemaster verderop komt langs. Hij heeft de naam Bounty gezien op de boot van René en Paulien en hij is "Muiterij van de Bounty" expert. Hij heeft zelfs in een sloep de geuzenreis van kapitein Bligh gevaren van deze eilanden naar Timor in Indonesië. Vrijwel zonder eten, water of navigatiemiddelen. Hij vertelt van het rif naast de ankerplaats en dat ze bezig zijn met een wrak wat er ligt. Hij wil ons de locatie wel aanwijzen, normaal doet hij dat nooit! Zelfs met de goede plek zien we met alle wil van de wereld alleen maar een stuk wrakhout wat uit het zand steekt. Kennelijk zijn we niet erg geschikt voor schatgravers. Maar het koraal is wel mooi met prachtige vormen en kleuren. Vissen zijn er niet zo veel helaas.

Lekker zeilen met onze genaker

We maken nog één oversteek in de Ha'apai eilanden naar het meest zuidelijke eiland Kelefesia. De ankerplaats is spectaculair tussen twee rifformaties in, waar de branding fanatiek op stukslaat. Ook vrij open, dus alleen prettig met rustig weer. Het weer is kalm en we varen heerlijk van Nomuka naar Kelefesia. Roel haalt zelfs de regenboog genaker te voorschijn, die is lang niet bovendeks geweest! De wind is er goed voor, er is geen swell van betekenis en met twee boten in de buurt is er altijd iemand om eindelijk die mooie foto's te maken. Na een paar uur ratelt de hengel alweer! Nu zijn we er sneller bij en we halen een mooie Mahi Mahi binnen. Ook het schoonmaken gaat aanzienlijk beter dan de eerste keer. Iedere vis heeft toch zijn eigen anatomie die ontdekt moet worden. Ik denk wel eens dat als iedereen zelf moest vissen/dieren vangen je veel bewuster met het eten omgaat. Hoe blij we ook zijn met de vangst, het moment om de vis dood te maken blijft moeilijk en we gebruiken dan ook alles wat eetbaar is.

Kalefesia, wat kan ik hier nog aan toevoegen?

Kelefesia is een erg mooi eiland en de ingang valt reuze mee, het is een eitje vergeleken bij sommige Tuamotu's of Maupiti. Het eiland is totaal anders dan de andere motus: witte,gele en rossige kalksteen formaties in lagen tot 125 meter hoog. Daar bovenop groeien palmbomen en eromheen is een prachtige lagune van donkerblauw/lichtblauw/turkoois water, branding en het witte strand. Het eiland is onbewoond, er is wel een vissershut maar de visser is vast gaan vissen.
We maken een verkenningsrondje en klimmen naar boven voor mooie foto's. Het bevalt zo goed dat we nog een dag blijven. Eerst snorkelen op het rif om de boten heen, prachtig koraal en hier en daar ook vissen. Bij onze ankerketting hangt een hele rij pijlstaart inktvissen te wapperen. Prachtig!!! Niels en René maken een kampvuur voor de Mahi Mahi van gisteren. Iedereen neemt wat mee en zo hebben we een koningslunch op een van de mooiste plekjes waar we tot nu toe gelegen hebben. De wind trekt wat aan en die nacht liggen we aardig te klotsen, dus we gaan vroeg anker op voor de 45 mijl naar Tongatapu.
Weer vangen we een Mahi Mahi van 9 kilo! We hebben een briefje aan de haak gedaan: "Wahoo", want dat lijkt me ook wel eens lekker, maar de vis kan helaas niet lezen. Later bedenk ik me dat de vis wel kan lezen, maar dat ík de goede taal niet spreek. Het is overduidelijk dat op dit aas met koeienletters staat: lekker hapje voor Mahi Mahi!

Op de ferry van Big Mama naar Nuku'alofa

Weer een koelkast vol vis en soep! De Unwind vangt een blauwvin tonijntje en de Bounty ook een Mahi Mahi. We eten heerlijke sashimi als we bij Pangaimotu voor anker liggen. De Nederlandse Betty Boop ligt er ook dus het is bijpraten met z'n achten. Zij liggen er al een week te wachten op goed weer voor de oversteek naar Nieuw Zeeland. Na drie dagen is het aantal boten aangegroeid tot bijna 30. De oversteek is het gesprek van de dag. De weermodellen en gribfiles vliegen je om de oren zodra je voet aan wal zet bij Big Mamma. Ook zij doet goede zaken want ze weet wat zeilers nodig hebben. Gasflessen, diesel, water, benzine, de was, alles wordt zonder problemen en snel geregeld in ruil voor paanga's. De kleine ferry zoeft heen en weer van Pangaimotu naar het dorp. De bemanningen brengen halve dagen door onder het schip, want de boodschap van de Nieuw Zeelandse Bio Security is duidelijk: Als het schip niet schoon is, gaat het daar de kant op en maken zij het voor je schoon. Je krijgt dan alleen de rekening gepresenteerd.

Mahi Mahi nummer twee gaat al een stuk beter

De zin om nog wat sight seeing te doen is weg, alles staat nu in het teken van "de" oversteek. Voorlopig is er hier géén wind en boven Nieuw Zeeland te veel, dus we wachten even af. In de tussentijd ruimen we de boot op, geven weg wat je niet mee mag nemen (alles wat kan kiemen onder andere), gaan we lekker koffie drinken bij café Friends en struinen we de markt af.
Roel is nu naar de kant om uit te klaren, het luistert hier niet zo nauw en als er dan een weervenster komt zijn we ook gelijk weg. Zo bouwt de spannig zich langzaam op al liggen we heerlijk in de zon achter ons anker. Hopelijk heet het volgende blog: "onderweg".

Voor Don's verhaal van de reis in de voetsporen van Kapitein Bligh: www.taliskerbountyboat.com

Margret van Unwind, even alleen in blauw en wit 

Stone vaart de ferry, is erg aardig en kan tegelijk: poseren, varen en sms'en!

Eiland hoppen in Ha'apai - 13-20 oktober

Portugees Oorlogsschip kwalletje, gestrand én giftig

We blijven nog een paar dagen op Foa in de buurt van de Matafonua Lodge van Darren en Nina. In de loop van de dagen horen we ook hun verhaal. Ze woonden in de US, hadden een vliegveld, werk en geld maar waren ongelukkig. Nina zag een advertentie "resort te koop" en binnen 6 weken waren ze verhuisd met hun gezin naar Foa Island. Happy zijn ze zeker hier, in het seizoen hard werken, maar een enorm gevoel van vrijheid om zo in de natuur te leven met hun gezin. We zien een video hoe orkaan Ian het resort met de grond gelijk maakt. Het was trouwens in 2014, Ian nam in een paar uur toe van klasse 3 naar klasse 5 en het centrum kwam precies over de Ha'apai eilanden.

Letterlijk uitwaaien op de strandwandeling om Uoleva

Door de ligging van de fale's (bungalowtjes) aan de zeekant zijn ze extra kwestbaar, maar ook het huis met keuken en restaurant gaat helemaal tegen de vlakte. Een half jaar zijn ze bezig om alles weer op te bouwen, we hebben echt bewondering voor hun doorzettingsvermogen, want het ziet er nu goed uit.
Voor een kijkje bij hen binnen: www.matafonua.com of www.facebook.com/matafonualodge

Toni, gepensioneerd en runt nu een resort op Uoleva

We maken een mooie duik en snorkelen in de pas. Ik ga een dag walvis kijken, maar het loopt al tegen het eind van het seizoen en de walvissen hebben geen zin om met ons te zwemmen: jammer!
Het weer gaat omslaan en we varen naar Uoleva eiland met een betere beschutting tegen de harde wind die voorspeld wordt. We lopen in een paar uur het eilandje rond, prachtig strand met koraal aan de zeekant en palmen aan de binnenkant. Ook hier zijn een paar resortjes met fale's aan het strand. Twee met backpackers "sterren" en één luxer resort. Maar gasten zien we bijna niet en het eilandje is verder onbewoond. De dagen daarna hebben we stromende regen en klussen we vooral in de boot. Roel verbetert de isolatie van het motorruim en ik oefen op een geleende zeilmakers naaimachine met de huik en maak een tas voor de bijboot. Een machine maakt je nog geen zeilmaker, dus het blijft amateurwerk maar het is leuk om te doen. Roel heeft meer succes met zijn werk, als we verder varen is de motor al een stuk stiller en het is nog niet eens af!

Fale in  Backpackers resort op Uoleva, aan het strand

We hebben zin in een dorpje en wat afleiding en zeilen door naar Ha'afeva. Ook daar liggen we aardig beschut tegen de harde wind, want het lijkt wel herfst hier. Gelukkig is het droog en dat nodigt uit om te gaan wandelen en het eiland te verkennen. Er wonen rond de 200 mensen. Natuurlijk zijn er zeker 5 kerken en die zien er goed uit. We praten met Netti de gezondheisdwerker in een mooi kliniekje gebouwd met Australische hulp. Veel werk is er niet voor haar, ongeveer 3 patienten per dag, maar het is belangrijk voor het eiland. We laten wat overtollige verbandmiddelen en medicijnen achter. Het is onduidelijk wat er wel en niet aangeboden wordt aan zorg voor de bewoners, maar het lijkt erop dat ze niet hoeven te betalen. Er hangen posters met statistieken over geboortes, tiener zwangerschappen, geboortebeperking en dergelijke. Ook hangt er een poster over diabetes en het voorkomen van risicofactoren o.a. overgewicht. Diabetes is binnen 5 jaar dodelijk staat er op de poster. Insuline, meetapparatuur en gespecialiseerde zorg ontbreken dus. Wat hebben wij het goed dat Roel, ondanks de diabetes, al jaren rond de wereld kan zeilen in goede gezondheid!

Schoolkinderen op Ha'afeva, een lekker stel!

Dan ontmoeten we Pita (spreek uit als Peter) en hij laat ons niet meer in de steek tijdens de rest van ons bezoek. Ook al worden we omgeven door tientallen kinderen, bezoeken we hun school en lopen zeker een uur door het dorp. Pita blijft trouw bij ons want hij wil ons meenemen naar zijn groententuin zodat we uit kunnen kiezen wat we nodig hebben. We lopen langs verschillende kostgrondjes met groente en fruit naar zijn stukje land. Iedere familie krijgt een stukje grond om een huisje te bouwen en tuingrond om in eigen eten te voorzien. Op Vava'u leeft ongeveer 60% van de mensen op deze manier en dus zonder geld.

Overal zijn vlinders, deze landt op Niels'sweater

Je ruilt eten voor diensten en iedere familie heeft genoeg te eten. Het zou me niet verbazen als hier alle mensen zo leven, want werkgelegenheid hebben we niet gezien. We krijgen verse bosuitjes, groene tomaatjes, in het voorbijgaan nog een paar onrijpe mango's en van een collega van Pita een tros bananen voor de drie boten. Het vervoer per kruiwagen van de bananen naar de stijger is bij de prijs van 20 paanga inbegrepen. Iedereen is het er over eens dat dit veel leuker is dan Albert Heijn, het kost alleen een beetje meer tijd. Pita heeft wel een telefoon en daar moet beltegoed op dus we geven hem 10 paanga voor de groenten. Het lijkt een goede prijs want hij straalt. Als we morgen weer komen, willen we misschien een biertje meenemen voor zijn vader?

Van links naar rechts: Pita, vader, broer, zus en moeder Veini

Dat doen we natuurlijk en ook één voor hemzelf. Het blijft stormen, dus we blijven nog een dag en maken plannen voor de kerk op zondag. Netti gaat naar de Methodist Church en we gaan met haar mee. Opvallend is ook hier dat de voorganger ons tijdens de dienst in het Engels welkom heet. Hij is blij dat we de bijbellezing met de gemeente en hem willen delen. De lezing is in het Tongaans, dus we moeten wel een beetje interpreteren. Er wordt veel en uit volle borst gezongen, erg mooi. Pita nodigt ons uit voor de lunch bij hem thuis na de kerk. Zijn moeder Veini heeft voor ons gekookt in de umo-oven: een half olievat wat is ingegoten in beton. Stenen en hout onderin en daarop gaan de pakketjes taroblad met kokosmelk, vis of kip ingepakt in banaanblad, een brood vrucht en yam wortels. Verder heeft ze papayamoes gemaakt.

Pita en moeder Veini aan het werk in de keuken

We eten in hun keukenhut aan een lange tafel. Het is erg primitief, maar het onthaal is zo gastvrij dat ik me afvraag of wij wel de goede keuzes maken. Bij ons zijn de huizen picobello, maar ik heb nog nooit iemand gevraagd die door mijn straat loopt of hij en zijn vrienden komen eten. Het eten is lekker en gaandeweg steken er meer familieleden hun hoofd om de hoek. We zijn er al aan gewend geraakt dat wij te eten krijgen maar dat de familie later eet als wij weg zijn. Ik heb een grote doos havermoutkoekjes gebakken als desert en dat valt gelukkig in goede aarde, de familie eet enthousiast mee. We hebben allemaal iets meegebracht om te bedanken voor het eten, een +2 leesbril is duidelijk het topstuk. Veini kan nu de bijbel weer lezen! Ze vraagt of we ook een parfumpje hebben voor haar, om lekker te ruiken als ze naar de kerk gaat. Dat komt goed uit want Pita zit al te vlassen op een bezoek aan de boten dus hij gaat graag mee.

Nog een EU project, het installeren van watertanks op H'afeva

We printen wat foto's, hij scoort nog een paar schoenen voor zijn blote voeten op de Unwind, wat t-shirts én natuurlijk het geurtje voor zijn moeder. Paulien van de Bounty heeft een zak met monstertjes en op alle eilanden is het een zeer geliefd cadeau. Pita is zo bij met alles, maar het blijft onduidelijk wat hij nu vindt van de bezoeken aan de boten. Het is zo'n andere wereld. Ik vraag me af of hij ooit al eens in de Tongaanse hoofdstad Nuku'alofa is geweest en wij reizen de halve wereld over. Ze kennen wel mensen die in Nieuw Zeeland, Australie of de US wonen. Iedere familie heeft wel een kind/broer/zus of neef die overseas woont en werkt. Het zijn vaak de slimme kinderen die een beurs krijgen of waar de familie schoolgeld voor betaalt. Tot de 6e klas is het onderwijs gratis en op alle eilanden aanwezig. In de Ha'apai provincie moeten de kinderen daarna naar de provincie hoofdstad Pangai voor de middelbare school. Ze wonen daar in een schoolpension tijdens de schoolweken, maar dat is niet weggelegd voor iedereen. De familieleden die overseas werken sturen wel allemaal geld naar hun familie in Tonga, de familieband is en blijft sterk. Ruim de helft van het nationaal inkomen komt van de in het buitenland wonende Tonganezen!

Mahi Mahi voor Roel's verjaardag

Het weer is heerlijk opgeknapt en op Roel's 60e verjaardag zeilen we 25 mijl naar Nomuka eiland. We hebben geluk, aan de hengel hangt een mooie Mahi Mahi (Dorade) van iets meer dan een meter. Het is een prachtige vis en Neptunus is ons dit keer goedgezind, we krijgen hem zonder problemen aan boord. Mahi Mahi's hebben een sterke staartslag waarmee ze al van menig hengel afgekomen zijn, ook de onze. Het is een prachtig verjaardagscadeau en we zijn een paar uur bezig voor hij als filet en vissoep in de koelkast ligt en de kuip weer toonbaar is. De buren Bounty en Unwind komen op verjaarsvisite met taart en brengen eigengemaakte cadeau's mee: een polo "Sexy 60", een Dro(m)e met sigaren en wijn. De vis ligt 's avonds op de braai bij de Unwind en Margret heeft zelfs nog een fles chamagne gevonden! Het is een feestelijke, gezellige dag samen.

We hebben een meeeter, waarschijnlijk een Cookie Cutter shark

De verjaardagsvisite komt aan boord

Sexy Sixtie ;-))

Kokosnoten en Ha'apai eilanden 3-11 oktober

Ian en de medewerker die de kokosschil van de noot haalt,
zwaar werk en ze doen er honderden per uur

De laatste dagen op Vava'u gaan snel voorbij. Er is een rondleiding bij Taste of Tonga, waar ze kokosolie en vanille produceren. Het is een bijzonder bezoek. 4 jaar geleden hebben Ian en Vanessa het roer omgegooid en zijn uit hun zakenleven gestapt om een ander leven te beginnen. Iets te doen wat er echt toe doet, voor zichzelf en voor anderen. Het is Vava'u geworden. Uitgangspunt: het moet kostendekkend zijn, de lokale bevolking moet er beter van worden en er mag geen afval geproduceerd worden. Na een orientatiefase beginnen ze met koksolie persen in hun huis: 400 liter per maand. Fair trade en Organisch gecertificeerd. Er blijkt een afzetmarkt voor te zijn in Japan en ze besluiten uit te breiden. Nu produceren ze 4000 liter olie per maand.

De pers waar de olie uit de kokosrasp geperst wordt

De productie ligt stil als wij er zijn omdat het met 23ºC te koud is om te persen, dat is de afgelopen 4 jaar nog nooit voorgekomen! Tot zover is het een simpel verhaal, maar dan komt het. De dorpen in de omgeving zijn allemaal betrokken bij het inzamelen van de kokosnoten die voorheen wegrotten: meer inkomsten, dus meer kinderen naar school. De kokosboomgaarden waren vroeger ook vanille plantages.
Vanille is na saffraan het duurste specerij ter wereld en weer helemaal in. Ian heeft met het specerijenbedrijf Queens uit Australië 200 vanille boeren weer op weg geholpen. Voor iedere plant krijgen ze een paar Paanga (de locale dollars) om af te rasteren, vervolgens geld voor hun kokosnoten én geld voor de vanille die geproduceerd wordt. Driekwart van de vanille farms loopt goed, er zijn nog een paar zorgelijke bedrijven.
Ze produceren een paar ton vanille per jaar, al met al een geweldig resultaat. De vanille heeft de schillen van de kokosnoot nodig om de wortels koel en vochtig te houden, dus die krijgen de boeren gratis weer mee bij de kokosperserij.

De varkenshouderij, naar Tonga stijl ziet dit er superluxe uit!

Het concept is verder helemaal zonder afval. Voor de bijproducten van de olie (kokosmelk/proteïne en kokosrasp) is een varkenshouderijtje opgezet en een kippenfarm. Op de kokosrasp leggen vliegen hun eitjes en de maden worden opgegeten door de kippen. Het slachtafval van de dieren gaat naar de modderkrabben in de mangrove en die komen dan weer op het menu. De schillen van de krab gaan weer naar de kippen voor sterke schalen en extra voeding. Ian en Vanessa hebben nu ook een mooie kleine lodge voor gasten en een restaurantje met een menu van hun eigen producten. De harde binnenschalen van de kokosnoten wachten op budget om een machine aan te schaffen om er pellets (kleine houtbrokjes) van te maken waarmee je kunt koken. Het is net een spannend jongensboek in het echt, een kruising tussen de Kameleon en Robinson Crusoe.

Het zwarte goud, de gedroogde vanille

Mensen die een dergelijk bedrijf op willen zetten zijn van harte welkom bij Ian en Vanessa om een maand of 2 in te wonen en het concept onder de knie te krijgen.Als jullie ook kennis willen maken met Ian kijk dan op: Talk Business Fiji onder virgin coconutoil (Taste of Tonga) naar het YouTube filmpje van het tv programma. Tot mijn verbazing kwam ik in het filmpje ook een vertegenwoordiger van de EU tegen die het project in de aanloop financieel ondersteund heeft! Toch een beetje trots op. Ons internet is minimaal maar er staan meer leuke filmpjes in de index van Talk Business Fiji over ondernemingen in de Pacific. Voor als we in Nieuw Zeeland zijn!

Lolina en haar kinderen op de boot

Als afscheid krijgen we bezoek van Lolina en haar gezin op de boot. We hadden voor Lolina pandanus bladen meegenomen van haar collega Sia op Niuatoputapu en ze heeft een bedankje gemaakt. Een Tapa (stof uit boombast gemaakt) schilderij van Vava'u met een walvis en een miniatuur Tara erop. Lolina werkt als ambtenaar en haar man Henri als leraar. Hij is spraakzamer dan Lolina en het is leuk om van hem te horen hoe het op de school toegaat. We hebben ze uitgenodigd voor de lunch. Ze vinden het leuk én spannend, vooral het onbekende eten. We hebben rijst, kip en boontjes gemaakt.

Het tapa schilderijtje met Walvis en Tara

Lolina en haar zoontje laten het zich goed smaken, haar man en dochter hebben niet zo'n trek. Dat overkomt ons ook wel eens als we iets voorgeschoteld krijgen waar we echt geen touw aan vast kunnen knopen. Een chocolade pudding toe valt altijd in de smaak, toch? Maar dat was echt een brug te ver. We hebben nog dagen pudding gegeten. Ze gaan wel goed weg en de kinderen zijn erg blij met de kleine Delfts blauwe klompjes uit Holland.

Laatste zonsondergang in Vav'u 

De volgende eilanden groep, de Ha'apai eilanden, is een ruime dagtocht varen. We vertrekken als het nog net donker is van een van de zuidelijke eilanden van Vava'u en worden uitgeleide gedaan door een escorte walvissen. De wind is hopeloos grillig en we varen gedeeltelijk op de motor tot de wind in de loop van de middag weer aantrekt. In de Ha'apai groep zijn allemaal lage koraal eilanden, het hoogste punt steeds de palmbomen van 30 meter hoog. De komende dagen wordt veel wind voorspeld dus we zoeken een beschutte ankerplek. Het water is ongelofelijk helder en om ons heen zijn allemaal koraalhoofden maar het koraal lijkt vaak dood.

Er zijn wat kleine Chinese winkeltjes, een markt – dankzij Ian zonder dak – met drie stalletjes en het Mariner café gerund door een Poolse ex-zeilster. De terugweg hebben we binnen no time weer een lift, maar een volle bak. Er zitten drie vrouwen in de truck met allemaal jerrycans. De benzine op het eiland is op en ze zaten te wachten op de vrachtboot, maar die komt vandaag nog niet. Nu gaan ze maar weer naar huis. Of wij op de boot geen benzine voor ze hebben, maar verder dan 10 liter voor de buitenboordmotor komen wij ook niet. De volgende morgen zien we de vrachtboot varen naar het haventje, nu maar hopen dat er benzine aan boord is.

Ons uitzicht vanaf de boot over het punte van Foa eiland

Wij gaan met de kleine bootjes naar een snorkelplaats tussen het eiland Foa en een kleine eilandje in. Het is er erg mooi en er zit een kleine resort op de punt met pizza. Mmmmm. De volgende dag gaan we er weer heen en de ontvangst is zo warm en het snorkelen zo mooi dat we de boten overvaren naar het strand.

Tara in de lagune vanuit de drone

Resort eigenaar Daren maakt opnames met een drone (vliegende camera) van de boten als we binnen varen en voor anker liggen. De mannen zijn er helemaal blij mee en er worden plannen gesmeed/dromen gedroomd om zelf een drone aan te schaffen. Daren is beroeps natuurfotograaf en filmer en zijn video's over het onderwaterleven in de pas zijn om te watertanden.

Wij gaan ook op zoek naar de hoofdrolspeelster: een Spaanse Danseres uit de familie van de Nudibranch. Inderdaad lijkt de tekening en het bewegen van haar lichaam op een flamenco-dans, wat is de natuur toch prachtig. Verder is er een overvloed aan mooi gevormd en kleurig koraal, een lion fish, een prachtige baby keizersvis en tal van andere vissen. We snorkelen in de pas tot het te koud wordt, en daarna zijn we uren bezig met het uitzoeken van de foto- en video opnames. De zon schijnt, we kijken uit over palmbomen en wit strand en vanavond eten we Curry bij Daren en Nina. Het leven is goed hier!

Foto van nog hoger, het koraal is goed te zien, Tara links onder

Spaanse danseres, de video is nóg beter.....maar volgt later

Het sorteren van de vanille peulen bij Taste of Tonga

Nog een landbouw project van de EU

Zo ziet het er van binnen uit, het opkweken van jonge planten

Museum I en II niet gevnden, III gesloten, maar lekker eten ;-)

Danseres op Vava'u

Vava'u Blue Water Festival 23 september-2 oktober

De kerk in Neiafu, Vava'u

De laatste weken van september zijn hebben we bewolkt en koud weer op Vava'u. Een uitloper van de South Pacific Convergence Zone heeft ons in de greep. Koude weersystemen uit de Tasmanzee botsen op warme hoge drukgebieden uit de topische zone en daartussen waait het, is er bewolking met af en toe heftige buien. Koud is dan 20ºC tot 25ºC. Voor Nederland heerlijk, maar hier ongewoon.

We varen naar een lagune die erg mooi moet zijn, maar met dit regenachtige weer komt hij niet tot zijn recht. Ook aan boord is het wisselvallig. We krijgen bericht dat een zeilvriendin is vermoord in Columbia bij een overval en zijn er helemaal ondersteboven van. Ze zijn gelijk met ons vertrokken op hun reis en het is niet te bevatten dat dit nu gebeurd is. Haar man is nog daar, we kunnen ons maar nauwelijks voorstellen wat er dan allemaal door je heen moet gaan. Het steekt me hoe snel mensen klaar staan met hun oordeel. Op basis van een paar krantenkoppen zijn er zeilers die al “precies” weten hoe het in elkaar zit. De tropische hoosbui van die avond (92 mm in 7 uur) past goed bij onze stemming. We zouden willen dat verdriet ook zo afgespoeld kan worden.

Muurschildering in Neiafu

De laatste week in Vava'u is er het Blue Water Festival. Allerlei instanties uit Nieuw Zeeland komen naar Vava'u om de bemanning van de boten voor te bereiden op de oversteek en aankomst in Nieuw Zeeland. We krijgen meteo les over het weer onderweg. We gaan de tropen uit en komen in een heel andere weerzone terecht dan de afgelopen maanden. Voor de Amerikanen is het zelfs vaak de eerste zwaardere cq aan de windse oversteek en voor de anderen is het toch ook weer omschakelen. Om de 6 á 7 dagen komt er een trog over tussen twee hoge druk gebieden in met veel wind en slecht weer. De oversteek is een dag of 9 als alles goed gaat, dus tel maar uit. Goed plannen en kijken naar het weer, eventueel paar dagen ankeren in het Minerva rif twee dagen zuidelijk van Tonga. Tara vaart mee in de All Points Rally van de Pacific naar Nieuw Zeeland. Geen echte race, maar de rallyleiding geeft wel informatie over weer en routering, ook onderweg en verzorgt een warm welkom.

 Bezoek aan de keuterschool, ook geldinzameling door Festival

We krijgen ook de formuliertjes voor de immigratie, haveninfo, de regels voor het meenemen van vers eten en andere voorraad. Tussen de informatieve activiteiten is er ruimte voor een zeil race. De avond te voren is iedereen een beetje overmoedig en besluiten we met 5 vrouwen een vrouwenboot te varen. Dat wordt de Tara en het maakt mij dan tot schipper. Onze plaats was niet om over naar huis te schrijven, 19 van de 23 denk ik, maar we hebben veel plezier onderweg. We hebben één spannend moment als een catamaran geen voorrang geeft en ik maar nauwelijks achter hém langs kan varen in een reddingsmanoeuvre. Ik zie even onze Pacific reis eindigen op Vava'u, midscheeps in de boot voor me. Roel's droge commentaar na afloop is dat het vooral het eind was geweest van de andere (houten) boot, maar wat ben ik blij dat het nét goed ging! Ik heb wel iets heel lelijks gezegd tegen de schipper van de boot, maar na de race komt hij toch excuses maken. Hij valt alleen om van verbazing als hij ziet wie de schipper is, hij had een confrontatie met een boze, potige schipper verwacht. Dat valt hem weer alles mee en hij kan goed begrijpen dat ik niet blij was met hem.

Het vrouwenteam: Margret, Saskia, Jacomine, Pauline & Sharron

Na afloop is er een feest op het strand waar de race eindigt en de volgende dag een puzzeltocht terug. Geen echte race gelukkig want iedereen is een beetje duf....zelfs de puzzels zijn al ingewikkeld genoeg.

Vanavond is de prijsuitreiking, ik verwacht er niets van in termen van prijzen. Op het strandfeest kreeg ik een fles rum voor de meest sexy schipper van de race. Daarmee al ben ik dik tevreden ;-)

Tussen de bedrijven door vind ik een plaatsje op een van de walvis boten om nog een keer te gaan zwemmen. Roel vond één keer genoeg, voor mij is een buitenkans om hier te zijn en nog een keer te gaan. Dit keer moeder, kalf (waarschijnlijk een meisje) en twee mannelijke escorts. Ze zijn veel beweeglijker dan de moeder en kalf die we eerder hadden, dus ook voor ons vaak in en uit het water. Maar we hebben dan ook een paar top momenten. Eén mannetje gaat na een uur weg bij het groepje en doet dat met een paar enorme sprongen uit het water dicht bij de boot. Daarna “zingen” ze nog een poosje met elkaar en het geluid is iets wat ik nog nooit gehoord heb. Gelukkig staat het op de video, dus jullie kunnen een stukje meegenieten. De video's zijn minder helder omdat er veel deeltjes in het water drijven, maar de walvissen zijn toch te zien. De beste en laatste zwempartij gaat een beetje chaotisch en ik vergeet mijn Gopro, net als moeder en baby met het mannetje erachter minuten lang aan de oppervlakte drijven. Dat kan ik dus niet met jullie delen, maar vergeten zal ik het zelf niet snel.

Niet alle trajecten zijn inspannend: Sharron op het voordek

Schipperen in de race, alles op de hand sturen, leuk!

"de" Nederlanders tijdens de Fancy Dress Pub Crawl