Eiland hoppen in Ha'apai - 13-20 oktober

Portugees Oorlogsschip kwalletje, gestrand én giftig

We blijven nog een paar dagen op Foa in de buurt van de Matafonua Lodge van Darren en Nina. In de loop van de dagen horen we ook hun verhaal. Ze woonden in de US, hadden een vliegveld, werk en geld maar waren ongelukkig. Nina zag een advertentie "resort te koop" en binnen 6 weken waren ze verhuisd met hun gezin naar Foa Island. Happy zijn ze zeker hier, in het seizoen hard werken, maar een enorm gevoel van vrijheid om zo in de natuur te leven met hun gezin. We zien een video hoe orkaan Ian het resort met de grond gelijk maakt. Het was trouwens in 2014, Ian nam in een paar uur toe van klasse 3 naar klasse 5 en het centrum kwam precies over de Ha'apai eilanden.

Letterlijk uitwaaien op de strandwandeling om Uoleva

Door de ligging van de fale's (bungalowtjes) aan de zeekant zijn ze extra kwestbaar, maar ook het huis met keuken en restaurant gaat helemaal tegen de vlakte. Een half jaar zijn ze bezig om alles weer op te bouwen, we hebben echt bewondering voor hun doorzettingsvermogen, want het ziet er nu goed uit.
Voor een kijkje bij hen binnen: www.matafonua.com of www.facebook.com/matafonualodge

Toni, gepensioneerd en runt nu een resort op Uoleva

We maken een mooie duik en snorkelen in de pas. Ik ga een dag walvis kijken, maar het loopt al tegen het eind van het seizoen en de walvissen hebben geen zin om met ons te zwemmen: jammer!
Het weer gaat omslaan en we varen naar Uoleva eiland met een betere beschutting tegen de harde wind die voorspeld wordt. We lopen in een paar uur het eilandje rond, prachtig strand met koraal aan de zeekant en palmen aan de binnenkant. Ook hier zijn een paar resortjes met fale's aan het strand. Twee met backpackers "sterren" en één luxer resort. Maar gasten zien we bijna niet en het eilandje is verder onbewoond. De dagen daarna hebben we stromende regen en klussen we vooral in de boot. Roel verbetert de isolatie van het motorruim en ik oefen op een geleende zeilmakers naaimachine met de huik en maak een tas voor de bijboot. Een machine maakt je nog geen zeilmaker, dus het blijft amateurwerk maar het is leuk om te doen. Roel heeft meer succes met zijn werk, als we verder varen is de motor al een stuk stiller en het is nog niet eens af!

Fale in  Backpackers resort op Uoleva, aan het strand

We hebben zin in een dorpje en wat afleiding en zeilen door naar Ha'afeva. Ook daar liggen we aardig beschut tegen de harde wind, want het lijkt wel herfst hier. Gelukkig is het droog en dat nodigt uit om te gaan wandelen en het eiland te verkennen. Er wonen rond de 200 mensen. Natuurlijk zijn er zeker 5 kerken en die zien er goed uit. We praten met Netti de gezondheisdwerker in een mooi kliniekje gebouwd met Australische hulp. Veel werk is er niet voor haar, ongeveer 3 patienten per dag, maar het is belangrijk voor het eiland. We laten wat overtollige verbandmiddelen en medicijnen achter. Het is onduidelijk wat er wel en niet aangeboden wordt aan zorg voor de bewoners, maar het lijkt erop dat ze niet hoeven te betalen. Er hangen posters met statistieken over geboortes, tiener zwangerschappen, geboortebeperking en dergelijke. Ook hangt er een poster over diabetes en het voorkomen van risicofactoren o.a. overgewicht. Diabetes is binnen 5 jaar dodelijk staat er op de poster. Insuline, meetapparatuur en gespecialiseerde zorg ontbreken dus. Wat hebben wij het goed dat Roel, ondanks de diabetes, al jaren rond de wereld kan zeilen in goede gezondheid!

Schoolkinderen op Ha'afeva, een lekker stel!

Dan ontmoeten we Pita (spreek uit als Peter) en hij laat ons niet meer in de steek tijdens de rest van ons bezoek. Ook al worden we omgeven door tientallen kinderen, bezoeken we hun school en lopen zeker een uur door het dorp. Pita blijft trouw bij ons want hij wil ons meenemen naar zijn groententuin zodat we uit kunnen kiezen wat we nodig hebben. We lopen langs verschillende kostgrondjes met groente en fruit naar zijn stukje land. Iedere familie krijgt een stukje grond om een huisje te bouwen en tuingrond om in eigen eten te voorzien. Op Vava'u leeft ongeveer 60% van de mensen op deze manier en dus zonder geld.

Overal zijn vlinders, deze landt op Niels'sweater

Je ruilt eten voor diensten en iedere familie heeft genoeg te eten. Het zou me niet verbazen als hier alle mensen zo leven, want werkgelegenheid hebben we niet gezien. We krijgen verse bosuitjes, groene tomaatjes, in het voorbijgaan nog een paar onrijpe mango's en van een collega van Pita een tros bananen voor de drie boten. Het vervoer per kruiwagen van de bananen naar de stijger is bij de prijs van 20 paanga inbegrepen. Iedereen is het er over eens dat dit veel leuker is dan Albert Heijn, het kost alleen een beetje meer tijd. Pita heeft wel een telefoon en daar moet beltegoed op dus we geven hem 10 paanga voor de groenten. Het lijkt een goede prijs want hij straalt. Als we morgen weer komen, willen we misschien een biertje meenemen voor zijn vader?

Van links naar rechts: Pita, vader, broer, zus en moeder Veini

Dat doen we natuurlijk en ook één voor hemzelf. Het blijft stormen, dus we blijven nog een dag en maken plannen voor de kerk op zondag. Netti gaat naar de Methodist Church en we gaan met haar mee. Opvallend is ook hier dat de voorganger ons tijdens de dienst in het Engels welkom heet. Hij is blij dat we de bijbellezing met de gemeente en hem willen delen. De lezing is in het Tongaans, dus we moeten wel een beetje interpreteren. Er wordt veel en uit volle borst gezongen, erg mooi. Pita nodigt ons uit voor de lunch bij hem thuis na de kerk. Zijn moeder Veini heeft voor ons gekookt in de umo-oven: een half olievat wat is ingegoten in beton. Stenen en hout onderin en daarop gaan de pakketjes taroblad met kokosmelk, vis of kip ingepakt in banaanblad, een brood vrucht en yam wortels. Verder heeft ze papayamoes gemaakt.

Pita en moeder Veini aan het werk in de keuken

We eten in hun keukenhut aan een lange tafel. Het is erg primitief, maar het onthaal is zo gastvrij dat ik me afvraag of wij wel de goede keuzes maken. Bij ons zijn de huizen picobello, maar ik heb nog nooit iemand gevraagd die door mijn straat loopt of hij en zijn vrienden komen eten. Het eten is lekker en gaandeweg steken er meer familieleden hun hoofd om de hoek. We zijn er al aan gewend geraakt dat wij te eten krijgen maar dat de familie later eet als wij weg zijn. Ik heb een grote doos havermoutkoekjes gebakken als desert en dat valt gelukkig in goede aarde, de familie eet enthousiast mee. We hebben allemaal iets meegebracht om te bedanken voor het eten, een +2 leesbril is duidelijk het topstuk. Veini kan nu de bijbel weer lezen! Ze vraagt of we ook een parfumpje hebben voor haar, om lekker te ruiken als ze naar de kerk gaat. Dat komt goed uit want Pita zit al te vlassen op een bezoek aan de boten dus hij gaat graag mee.

Nog een EU project, het installeren van watertanks op H'afeva

We printen wat foto's, hij scoort nog een paar schoenen voor zijn blote voeten op de Unwind, wat t-shirts én natuurlijk het geurtje voor zijn moeder. Paulien van de Bounty heeft een zak met monstertjes en op alle eilanden is het een zeer geliefd cadeau. Pita is zo bij met alles, maar het blijft onduidelijk wat hij nu vindt van de bezoeken aan de boten. Het is zo'n andere wereld. Ik vraag me af of hij ooit al eens in de Tongaanse hoofdstad Nuku'alofa is geweest en wij reizen de halve wereld over. Ze kennen wel mensen die in Nieuw Zeeland, Australie of de US wonen. Iedere familie heeft wel een kind/broer/zus of neef die overseas woont en werkt. Het zijn vaak de slimme kinderen die een beurs krijgen of waar de familie schoolgeld voor betaalt. Tot de 6e klas is het onderwijs gratis en op alle eilanden aanwezig. In de Ha'apai provincie moeten de kinderen daarna naar de provincie hoofdstad Pangai voor de middelbare school. Ze wonen daar in een schoolpension tijdens de schoolweken, maar dat is niet weggelegd voor iedereen. De familieleden die overseas werken sturen wel allemaal geld naar hun familie in Tonga, de familieband is en blijft sterk. Ruim de helft van het nationaal inkomen komt van de in het buitenland wonende Tonganezen!

Mahi Mahi voor Roel's verjaardag

Het weer is heerlijk opgeknapt en op Roel's 60e verjaardag zeilen we 25 mijl naar Nomuka eiland. We hebben geluk, aan de hengel hangt een mooie Mahi Mahi (Dorade) van iets meer dan een meter. Het is een prachtige vis en Neptunus is ons dit keer goedgezind, we krijgen hem zonder problemen aan boord. Mahi Mahi's hebben een sterke staartslag waarmee ze al van menig hengel afgekomen zijn, ook de onze. Het is een prachtig verjaardagscadeau en we zijn een paar uur bezig voor hij als filet en vissoep in de koelkast ligt en de kuip weer toonbaar is. De buren Bounty en Unwind komen op verjaarsvisite met taart en brengen eigengemaakte cadeau's mee: een polo "Sexy 60", een Dro(m)e met sigaren en wijn. De vis ligt 's avonds op de braai bij de Unwind en Margret heeft zelfs nog een fles chamagne gevonden! Het is een feestelijke, gezellige dag samen.

We hebben een meeeter, waarschijnlijk een Cookie Cutter shark

De verjaardagsvisite komt aan boord

Sexy Sixtie ;-))