Kokosnoten en Ha'apai eilanden 3-11 oktober

Ian en de medewerker die de kokosschil van de noot haalt,
zwaar werk en ze doen er honderden per uur

De laatste dagen op Vava'u gaan snel voorbij. Er is een rondleiding bij Taste of Tonga, waar ze kokosolie en vanille produceren. Het is een bijzonder bezoek. 4 jaar geleden hebben Ian en Vanessa het roer omgegooid en zijn uit hun zakenleven gestapt om een ander leven te beginnen. Iets te doen wat er echt toe doet, voor zichzelf en voor anderen. Het is Vava'u geworden. Uitgangspunt: het moet kostendekkend zijn, de lokale bevolking moet er beter van worden en er mag geen afval geproduceerd worden. Na een orientatiefase beginnen ze met koksolie persen in hun huis: 400 liter per maand. Fair trade en Organisch gecertificeerd. Er blijkt een afzetmarkt voor te zijn in Japan en ze besluiten uit te breiden. Nu produceren ze 4000 liter olie per maand.

De pers waar de olie uit de kokosrasp geperst wordt

De productie ligt stil als wij er zijn omdat het met 23ºC te koud is om te persen, dat is de afgelopen 4 jaar nog nooit voorgekomen! Tot zover is het een simpel verhaal, maar dan komt het. De dorpen in de omgeving zijn allemaal betrokken bij het inzamelen van de kokosnoten die voorheen wegrotten: meer inkomsten, dus meer kinderen naar school. De kokosboomgaarden waren vroeger ook vanille plantages.
Vanille is na saffraan het duurste specerij ter wereld en weer helemaal in. Ian heeft met het specerijenbedrijf Queens uit Australië 200 vanille boeren weer op weg geholpen. Voor iedere plant krijgen ze een paar Paanga (de locale dollars) om af te rasteren, vervolgens geld voor hun kokosnoten én geld voor de vanille die geproduceerd wordt. Driekwart van de vanille farms loopt goed, er zijn nog een paar zorgelijke bedrijven.
Ze produceren een paar ton vanille per jaar, al met al een geweldig resultaat. De vanille heeft de schillen van de kokosnoot nodig om de wortels koel en vochtig te houden, dus die krijgen de boeren gratis weer mee bij de kokosperserij.

De varkenshouderij, naar Tonga stijl ziet dit er superluxe uit!

Het concept is verder helemaal zonder afval. Voor de bijproducten van de olie (kokosmelk/proteïne en kokosrasp) is een varkenshouderijtje opgezet en een kippenfarm. Op de kokosrasp leggen vliegen hun eitjes en de maden worden opgegeten door de kippen. Het slachtafval van de dieren gaat naar de modderkrabben in de mangrove en die komen dan weer op het menu. De schillen van de krab gaan weer naar de kippen voor sterke schalen en extra voeding. Ian en Vanessa hebben nu ook een mooie kleine lodge voor gasten en een restaurantje met een menu van hun eigen producten. De harde binnenschalen van de kokosnoten wachten op budget om een machine aan te schaffen om er pellets (kleine houtbrokjes) van te maken waarmee je kunt koken. Het is net een spannend jongensboek in het echt, een kruising tussen de Kameleon en Robinson Crusoe.

Het zwarte goud, de gedroogde vanille

Mensen die een dergelijk bedrijf op willen zetten zijn van harte welkom bij Ian en Vanessa om een maand of 2 in te wonen en het concept onder de knie te krijgen.Als jullie ook kennis willen maken met Ian kijk dan op: Talk Business Fiji onder virgin coconutoil (Taste of Tonga) naar het YouTube filmpje van het tv programma. Tot mijn verbazing kwam ik in het filmpje ook een vertegenwoordiger van de EU tegen die het project in de aanloop financieel ondersteund heeft! Toch een beetje trots op. Ons internet is minimaal maar er staan meer leuke filmpjes in de index van Talk Business Fiji over ondernemingen in de Pacific. Voor als we in Nieuw Zeeland zijn!

Lolina en haar kinderen op de boot

Als afscheid krijgen we bezoek van Lolina en haar gezin op de boot. We hadden voor Lolina pandanus bladen meegenomen van haar collega Sia op Niuatoputapu en ze heeft een bedankje gemaakt. Een Tapa (stof uit boombast gemaakt) schilderij van Vava'u met een walvis en een miniatuur Tara erop. Lolina werkt als ambtenaar en haar man Henri als leraar. Hij is spraakzamer dan Lolina en het is leuk om van hem te horen hoe het op de school toegaat. We hebben ze uitgenodigd voor de lunch. Ze vinden het leuk én spannend, vooral het onbekende eten. We hebben rijst, kip en boontjes gemaakt.

Het tapa schilderijtje met Walvis en Tara

Lolina en haar zoontje laten het zich goed smaken, haar man en dochter hebben niet zo'n trek. Dat overkomt ons ook wel eens als we iets voorgeschoteld krijgen waar we echt geen touw aan vast kunnen knopen. Een chocolade pudding toe valt altijd in de smaak, toch? Maar dat was echt een brug te ver. We hebben nog dagen pudding gegeten. Ze gaan wel goed weg en de kinderen zijn erg blij met de kleine Delfts blauwe klompjes uit Holland.

Laatste zonsondergang in Vav'u

De volgende eilanden groep, de Ha'apai eilanden, is een ruime dagtocht varen. We vertrekken als het nog net donker is van een van de zuidelijke eilanden van Vava'u en worden uitgeleide gedaan door een escorte walvissen. De wind is hopeloos grillig en we varen gedeeltelijk op de motor tot de wind in de loop van de middag weer aantrekt. In de Ha'apai groep zijn allemaal lage koraal eilanden, het hoogste punt steeds de palmbomen van 30 meter hoog. De komende dagen wordt veel wind voorspeld dus we zoeken een beschutte ankerplek. Het water is ongelofelijk helder en om ons heen zijn allemaal koraalhoofden maar het koraal lijkt vaak dood.

Er zijn wat kleine Chinese winkeltjes, een markt – dankzij Ian zonder dak – met drie stalletjes en het Mariner café gerund door een Poolse ex-zeilster. De terugweg hebben we binnen no time weer een lift, maar een volle bak. Er zitten drie vrouwen in de truck met allemaal jerrycans. De benzine op het eiland is op en ze zaten te wachten op de vrachtboot, maar die komt vandaag nog niet. Nu gaan ze maar weer naar huis. Of wij op de boot geen benzine voor ze hebben, maar verder dan 10 liter voor de buitenboordmotor komen wij ook niet. De volgende morgen zien we de vrachtboot varen naar het haventje, nu maar hopen dat er benzine aan boord is.

Ons uitzicht vanaf de boot over het punte van Foa eiland

Wij gaan met de kleine bootjes naar een snorkelplaats tussen het eiland Foa en een kleine eilandje in. Het is er erg mooi en er zit een kleine resort op de punt met pizza. Mmmmm. De volgende dag gaan we er weer heen en de ontvangst is zo warm en het snorkelen zo mooi dat we de boten overvaren naar het strand.

Tara in de lagune vanuit de drone

Resort eigenaar Daren maakt opnames met een drone (vliegende camera) van de boten als we binnen varen en voor anker liggen. De mannen zijn er helemaal blij mee en er worden plannen gesmeed/dromen gedroomd om zelf een drone aan te schaffen. Daren is beroeps natuurfotograaf en filmer en zijn video's over het onderwaterleven in de pas zijn om te watertanden.

Wij gaan ook op zoek naar de hoofdrolspeelster: een Spaanse Danseres uit de familie van de Nudibranch. Inderdaad lijkt de tekening en het bewegen van haar lichaam op een flamenco-dans, wat is de natuur toch prachtig. Verder is er een overvloed aan mooi gevormd en kleurig koraal, een lion fish, een prachtige baby keizersvis en tal van andere vissen. We snorkelen in de pas tot het te koud wordt, en daarna zijn we uren bezig met het uitzoeken van de foto- en video opnames. De zon schijnt, we kijken uit over palmbomen en wit strand en vanavond eten we Curry bij Daren en Nina. Het leven is goed hier!