Niuatupotapu - 25-28 augustus

De vlaggenceremonie, mét Tongaans volkslied van Theo

We varen een kleine twee dagen en hebben wisselend weer onderweg van Samoa naar Niuatoputapu (eiland van de heilige kokosnoot, even oefenen!). Geen wind, goede wind en wind op de neus. Heftige kruisgolven om mee te beginnen, maar daarna gelukkig minder. Regen, veel bewolking en af en zon en maan. De aankomst bij het eerste Tonga eiland Niuatoputapu maakt veel goed. Om ons heen springen de bultrug walvissen uit het water. Soms zijn het er drie, soms een eenling, maar ze houden ons lekker bezig de laatste uren van de reis.

Springende bultrugwalvis

Dan zien we een prachtig eiland voor ons liggen in een blauw groene lagune met hier en daar een motu. Het eiland is overwegend laag maar er steekt een berg uit, het restant van een oude vulkaan. De aardbeving en tsunuami van 2009 hebben erg huisgehouden hier. Het koraalrif is verwoest en we zien hier en daar nieuwe kernen koraal ontstaan, maar het zal nog lang duren voor het weer een interessant koraal gebied is. De traditionele open huizen dicht bij de zee waren weggespoeld, niet zozeer doordat de tsunami zo hoog was, maar de trekkracht van de terugtrekkende golf was verwoestend. Gelukkig waren de mensen snel naar boven gelopen en zijn maar erg weinig slachtoffers te betreuren. In de drie dorpen langs de kust zijn er daarna kleine prefab woningen neergezet en de traditionele huizen zijn niet herbouwd. Een verlies, maar ook winst. Door de golfplaten daken op de huizen hebben alle bewoners nu eigen regen

Het huis van Sia en Nico van na de tsunami

drinkwater, hier en daar zonnepanelen met wat accu's en er is licht. Verder leven de mensen simpel. Ze eten vis, schaal- en schelpdieren, er lopen overal kippen en varkentjes en ook de honden ontkomen niet aan de kookpot. Als koolhydraten zijn er taro, broodvruchten en yam wortels en fruit groeit overal. Eenmaal per maand komt het bevoorradingsschip, het wordt morgen verwacht en er is dan ook van alles op: meel, tabak, kookolie. Luxe goederen zijn er nauwelijks op het eiland, winkels hebben we ook nog niet gezien in de drie dorpjes. Wel 10 kerken voor 800 inwoners!

Theo heeft als jongen van 8 tot 12 jaar op Tonga gewoond, hij verheugt zich dan ook zeer op het zeilen in Tonga. Zijn vader heeft het eerste schip hierheen gevaren wat de vracht en veerdienst onderhield tussen de eilanden: de Hifofu'a "dat wat veilig aan de andere kant komt". Toentertijd een enorme verandering in het leven van de bewoners en nu nog steeds doet het noemen van de naam deuren open. We zijn nog maar net geankerd en het inklaringsteam komt langs: immigratie, agricultuur en douane. We hebben nog nooit zo'n vriendelijk team meegemaakt en met koffie en koekjes lijkt het net een visite. Theo en de immigratie en douane beambte halen samen herinneringen op aan de Hifofu'a, het is een geanimeerd gesprek. Ook komen er weer woorden boven in het Tonganees.

Douane, immigratie en agricultuur, wat een ontvangst!

 Er liggen nog 3 boten, waarvan we er al 1 kennen. We horen dat er op vrijdag Pot Luck georganiseerd wordt door de familie die al jaren de yachties onder hun hoede nemen. Later maken we kennis met Sia en Nico en hun dochtertje Little Sia. De twee oudste jongens zijn naar school. Het is opvallend dat je op een klein eiland veel sneller opgenomen wordt in de gang van zaken. Donderdag is de jaarlijkse fundraising voor het salaris van de predikanten van een van de kerkgenootschappen op het eiland, of we ook willen komen. Op zondag is er na de kerkdienst een lunch bij Sia en Nico thuis voor de yachties zodat ze toch een familie hebben op het eiland. Zo gaat dat zonder veel omhaal van woorden.

Enkele vrouwen en kinderen bij de fundraising

Op donderdag verzamelen alle Yachties zich voor de fundraising. We doen onze donaties in een envelop en gaan naar de kerk. De dienst is al in volle gang als we aankomen, het gezang leidt ons zo naar binnen. Het is een ceremonie die meerdere keren herhaald wordt, waarin per familie geld ingezameld wordt voor en door de predikanten, die verder geen betaling voor hun werk krijgen. Tussen de inzamelingen in wordt er gezongen, iemand zet spontaan een lied in en de rest volgt, meestal in kanon. Door de vrouwen wordt gedanst. Soms lijkt het net op theater waarin er met de inzamelteil wordt gehamerd op hoofden en tegen de buik en er grapjes gemaakt worden en dan gaat de teil weer rond. Het ene moment barst iemand in tranen uit bij het noemen een naam, het volgende moment wordt er gelachen. De vrouwen zijn goed gekleed en hebben ceintuurs van gekleurde planten stroken, of medaillons van kokosnoot en schepjes en prachtige gevlochten kleden omgebonden met de ceintuurs. De mannen zien er sterk uit en zingen met een diepe stem.

Het feestmaal na de fundraising

De laatste inzameling is van onze "familie" en ze zijn zeer tevreden met wat er in de envelop zit: het gezang heft weer aan met vele malen malo aupito (heel erg bedankt) tussen de regels door. De mannen hebben daarna nog een kava ceremonie en Theo komt iemand tegen die de Hifofu'a als jongetje nog binnen heeft zien komen en de boot niet alleen uit de verhalen kent. Na afloop willen we naar de boot maar dat is niet de bedoeling. Als dank voor onze donatie is er een gevlochten mand met eten bezorgd bij Sia en Nico en worden we bij de lunch verwacht. De andere kerkgangers eten ook in verschillende groepjes als dank voor de fundraising. Er staat werkelijk van alles op tafel: vis, watermeloen, custardcakes, taro, maar een gebraden varkentje spant de kroon. We zijn met 10 mensen van de boten en het voelt inderdaad een beetje als familie.

Blauw in blauw de lagune bij Nuiatoputapu

De wind staat pal tegen op weg naar het zuiden dus we blijven nog tot na het weekend hier, heerlijk genieten van het leven op het eiland.

Niuatoputapu, oude vulkaan met eromheen laagland

Samoa 16-23 augustus

Wisseling van de Vlaggen : Western Samoa

We komen zondagmorgen 16 augustus aan op Western Samoa. Oh nee, even de klok gelijk zetten en dan is het opeens 24 uur later en komen we aan op maandag 17 augustus! Vlak voor Western Samoa varen we over de datumgrens. We lopen nu niet meer 12 uur achter op Nederland maar 13 uur vóór. Aan boord merken we er natuurlijk niets van, de zon komt op en gaat onder, maar het terugrekenen van de tijd is wennen. Bijzonder! Vlak na ons vertrek uit Nederland zijn we over de GMT meridiaan van oost naar west gezeild en nu we de datum grens passeren betekent dat we bijna een halve wereldbol verder zijn, nog even en we zeilen weer op het Oostelijk halfrond.

De nieuwe kathedraal van Apia uit 2014

Op Samoa heeft iedereen lunch pauze en we ankeren even in afwachting van het inklaren. Roel en Niels van de Unwind worden later opgehaald voor de formaliteiten. Het duurt uren! Immigratie, gezondheid, ministerie van landbouw en de douane hebben allemaal hun formaliteiten, maar haast hebben ze zeker niet. Als we later in de echte jachthaven liggen komt er nog een official langs en het duurt even voor ik doorheb wat zo opvalt aan hem. In Samoa dragen de mannen geen broek maar een omslagrok, een lavalava. Soms kleurrijk, maar deze man heeft een keurige grijze krijtstreep rok onder zijn colbert!

Het centrum van Apia oogt modern met lelijke grote betonnen gebouwen en de regerings- en bank gebouwen steken met 5/6 verdiepingen overal bovenuit. Op weg naar het centrum lopen we langs 6 kerken en in het centrum zien we er nog 4. Je kunt het zo gek niet bedenken in de christelijke geloofsstromingen of er is een kerk van op het eiland. Iedereen is lid van een kerkgenootschap.

Kava Ceremonie, ieder krijgt een slokje van het brouwsel

Het andere belangrijke verband is de familie. De Samoa's leven in grote familieverbanden bijeen. Samenkomen doen ze in fale's: grote open kamers, palmbomen als pilaren en een dak als een omgekeerde boot erop. Er zijn eenvoudige uitvoeringen, maar ook prachtige versierde en bewerkte fale's. Voor officiële bijeenkomsten hebben ze een dorps fale. De hoofden van de families komen daar bijeen om zaken te bespreken aangaande het dorp of hun bewoners.

De groentemarkt in het centrum is groot en open, het aanbod is bij alle stalletjes bijna gelijk en niet erg gevarieerd. De mensen zijn erg aardig. De taxi-chauffeurs zijn gedienstig en talrijk, zelfs als je naar de hoek van de straat moet. Achter het tourist office is een Cultural Village met fale's, de traditionele open gebouwen en drie keer per week een programma.

Rebecca maakt tapa van boomschors, arbeidsintensief proces

Ze laten zien hoe de mannen koken in umu's, steenovens in de grond afgedekt met bladeren. Het resultaat krijgen we later als lunch aangeboden. Vooral het Taroblad in kokosmelk gekookt is heerlijk. We weven haarbanden en borden van palmblad. Er is muziek, dans en een kava ceremonie om ons welkom te heten. Na de lunch zijn er demonstraties tatoeëren, ontstaan in Samoa volgens de gidsen, tapa textiel maken uit de bast van de moerbeiboom, masseren en houtbewerking. Het is erg informatief en het team wat er werkt is bijzonder aardig. Naast het Samoaans spreken bijna alle bewoners een beetje en sommigen goed Engels. De antwoorden die we krijgen op onze vragen lopen wel zeer uiteen. We vragen aan verschillende mensen hoeveel mensen er op het eiland wonen. Topscore is 4 tot 5 miljoen de laagste schatting was 900.000. Volgens de Lonely Planet zijn het er 175.000..... Misschien zijn onze vragen toch niet goed gesteld.

Stevensons' portret in het museum

Na een felle concurrentie strijd gaan we met met Margret en Niels in de taxi van Henry het eiland verkennen. We kiezen hem omdat de andere zoveel kletst, Henry blijkt onderweg zo gesloten als een oester. Hij doet zijn best om zo hard mogelijk te rijden en onderweg honden, kippen en varkentjes een doodsschrik te bezorgen. Wees dus altijd voorzichtig met wat je wenst. We bezoeken het huis, nu museum, waar de schrijver Stevenson (van o.a. Schateiland) in 1894 overleden is. Wat een mooie plek om te wonen, maar hij heeft er maar kort plezier van gehad. Hij was zeer geliefd bij de eilandbewoners en is begraven op de berg die uitkijkt over zijn landgoed en de oceaan.

We vervolgen de weg langs de oceaan, zien prachtige watervallen en zwemmen er in één. Er zijn twee meertjes in een lava tunnel waar we zwemmen, heel bijzonder met de hoge begroeide wanden om ons heen. Er is een doorgang naar de zee, maar we durven er geen van vieren door. Overal langs de weg staan manshoge rode kamerplanten bij de dorpjes en talloze kerken en fale's.

Togitogiga waterval, mooi zwemmen

Het eiland is erg groen en bij de dorpen zijn kleine plantages van taro, bananen en yams aangelegd voor familie gebruik. In het binnenland schijnen ook grotere plantages te zijn, vooral taro. Een dorpje aan de zuid kant maakt een trieste indruk, tijdens de laatste tsunami in 2009 zijn veel huizen verwoest en ruim 300 mensen (vooral kinderen) omgekomen. Veel huizen staan nog leeg, de bewoners zijn verhuisd naar de andere kant van het eiland en ook het dak van de enorme kerk ontbreekt nog steeds. Samoa ligt ook in de route van de hurricanes, Evan kwam in december 2013 over en de overstromingen hebben veel schade aangericht. Het beroemde Aggie Grey hotel is helaas nog steeds in de renovatiefase.

Het meertje in de  lavatunnel van de Sua Ocean Trench

Eind van de week komen Christiaan en Theo aan uit Nederland. Zij zeilen het traject mee naar Tonga en het is erg leuk om vrienden aan boord te hebben. In het weekend is veel gesloten, dus we doen op zondag wat alle Samoanen doen: we gaan naar de kerk. De Protestantse kerk dit keer. In 1849 opgericht als zeemanskerk voor de walvisvaarders en eind 19^e eeuw overgenomen door de London Mission society. De dienst is in het Engels en het koor laat goed van zich horen. Als wij mee kunnen zingen is er een karaoke-scherm met de tekst, erg handig. Na afloop van de dienst worden we uitgenodigd om aan te schuiven bij de morning tea.

Morning Tea na de kerkdienst 

Heerlijke Engelse hapjes en een fijne sfeer tussen de kerkgangers onderling. De kinderen van de zondagsschool erbij, het is lekker levendig. Veel kerkgangers hebben een Europese voorvader in hun familie. Mannen die naar Samoa kwamen en er een Samoaanse vrouw trouwden. Hun kinderen waaieren uit over verschillende plekken in de Pacific. Nieuw Zeeland wordt weer vaak genoemd.

Na de dienst worden we opgehaald door Tai, een taxi chauffeur van de haven. We gaan bij zijn familie de zondagslunch gebruiken. Zijn moeder, vrouw en 4 kinderen zijn er, evenals zijn broer met zijn gezin. We blijven vreemde witte mensen en wij krijgen eerst te eten. Ze hebben echt alles uit de kast gehaald en we eten een feestmaal met garnalen, zout vlees en kip, terwijl we gingen voor een traditionele Samoaanse lunch.

De vrouwen en kinderen in de familie van Tai

De familie eet pas als wij weg zijn. Het huis is eenvoudig, ook hier heeft de hurricane Evan schade aangericht en het herstel duurt lang. Meubilair is er bijna niet en we schuiven aan op de handgeweven matten. De schoonzus van Tai vindt het maar wat jammer dat we morgen al weg gaan, ze had me graag geleerd om sieraden te maken en matten te vlechten. Het duurt een paar dagen voor je mensen leert kennen en er een wederzijdse klik is. Als we terug komen zijn we van harte welkom.... Door het bezoek aan Tai's familie vind ik het ook jammer om alweer weg te gaan. Het leven van een zeiler is niet anders. De wind is gunstig en de Tonga archipel lokt dus we gaan weer op zee.

Gidsen in het Cultural Village

zwemmen in de Sua Ocean Trench 

Markt: taro, yam, kokosnoten, papaya's & mooie manden

Sisifo de keindochter van Rebecca. Jong geleerd oud gedaan

Suwarrow 7-15 augustus

Samen iets eten en drinken aan het eind van de dag

Het valt niet mee om een interessant verhaal te schrijven over Suwarrow. Het is een enorm natuurreservaat, met heel weinig land en heel veel water. Het is dus vooral veel niets, een paradijs voor zeevogels en waterleven. Als gast ervaar je dat vanaf de boot, want wij mogen niet naar de andere eilandjes. De dagen op Suwarrow hebben een eigen, relaxed ritme. Wandelen op Anchor Island, snorkelen tussen het koraal in de lagune, lezen, beetje klussen en aan het eind van de middag verzamelen op het strand voor een drankje en vaak ook pot luck (=samen eten). Uitzicht op de zonsondergang over het azuurblauwe water en daarna kampvuur van kokosnoten. Geen winkels, geen internet of telefoon die afleiden.

Zonsondergang vanaf het strand

De enigen die op Suwarrow komen zijn zeilboten, er is geen enkele reguliere verbinding. Een combinatie van ongerepte natuur en de exclusiviteit van een resort, maar dan met do it yourself luxe. Er zijn 13 boten in de week dat wij er zijn met in totaal 14 kinderen aan boord. Het maakt de sfeer speels en bijna iedere avond komen de gitaar, ukeleles en songteksten mee en zelfs een saxofoon. Een paar fanatieke vissers gaan naar de pas en de oogst ligt 's avonds op de bbq. Een heerlijk simpel leven.

Muziek maken en kampvuur

Harry en Vaïna, de parkrangrs

De dag na aankomst ontmoeten we Harry, de park ranger en zijn vrouw Vaïna. 6 maanden per jaar wonen zij op Suwarrow in de natuur en hun enige aanspraak zijn de zeilers die langs komen. Zij zijn beiden tegen de zestig. Harry is vaak bezig, maar Vaïna heeft wel tijd voor een praatje. Hun 3 kinderen en de kleinkinderen wonen op het hoofdeiland Raratonga, in de zuidelijke Cook eilanden. De Cook eilanden zijn onafhankelijk, maar ook vrijwillig onderdeel van Nieuw Zeeland. Ze hebben allemaal een Nieuw Zeelands paspoort en kunnen daarmee in NZ & Australië wonen en werken. Veel kinderen gaan in Nieuw Zeeland naar school, sommigen komen terug, maar lang niet allemaal. Volgens de Lonely Planet wonen er 72.000 (=80%) Cookers buiten de Cook eilanden. Vaïna vertelt dat haar kleindochters van rond de 20 eigenlijk alleen Engels spreken en haar kleinzoon speelt liever met zijn spelcomputer dan buiten. Op de zuidelijke eilanden is het Westerse leven dichtbij. Zij vindt het jammer dat een gedeelte van de cultuur veranderd, maar tegenhouden kan ze het niet.

De Starry Puffer, wat een schutkleur hè!

Als ik naar buiten kijk zie ik een prachtige lagune, op zwemafstand van de boot kunnen we snorkelen. Een nieuwe aanwinst in ons lijstje "vissen gezien" is een 1 meter lange Starry Puffer. Hij is zwart-wit gestippeld en valt nauwelijks op op de zanderige bodem. Zwemmen kan hij bijna niet, dat is ook niet nodig want hij is erg giftig, dus iedereen laat hem met rust. Een minuscule hoeveelheid van het gif is al dodelijk voor mensen. De laatste ochtend snorkel ik nog even als afscheid en zie ik een prachtige schildpad, met een mooie beige en bruine tekening op zijn schild en kop. Het is nog erg rustig in het water, hij is nieuwsgierig en komt bij me kijken wat er nu weer rondzwemt. Niet interessant en hij zwemt weer weg en wij halen het anker op na bijna een week Suwarrow.

Een prachtige zonsondergang als we door Suwarrow varen

510 mijl hemelsbreed naar West Samoa, onze volgende bestemming. De eerste dag is er weinig wind, maar prachtig weer en net bezeild en zo zeilen we rustig door de Suwarrow Archipel tot we op open zee zijn. Om ons heen tientallen zeevogels. Dan 8 uur op de motor de nacht in. De tweede dag is zwaar met regen, veel wind en bokkige golven. Alles bezeild dus niets te klagen, maar voor mij is het een slechte dag: de hele dag tegen zeeziek aan. Vandaag, de derde dag, is het weer een prachtige dag, de wind neemt af en de golven ook, we zeilen nog steeds halve tot ruime wind. Net zag ik een eerste randje van de nieuwe maan en zo'n 30 mijl ten zuiden van ons zie ik de lichtjes van American Samoa langs glijden. Nog 72 mijl te gaan, dus morgen komen we aan op West Samoa.

Catch of the day: hondentanden tonijn

Kokosnoot krab: blijf uit mijn buurt!

Harry kan het wel: Hier zie je pas echt hoe goot hij is

Papierwerk, daar houden ze van op de Cooks

Suwarrow in zicht - 5&6 augustus

Middagpositie 5 augustus 13º59' Zuid 160º00' West, etmaal 171 mijl
Middagpositie 6 augustus 13º23' Zuid 162º40' West, etmaal 162 mijl,
Aankomst Suwarrow 17.00 13º15' Zuid 163º06' West, 720 mijl gevaren

Vlaggenwissel: dit zijn de Cook Eilanden

De nacht van 4 op 5 is het voor het eerst helemaal helder en omdat de maan al flink aan het afnemen is komt ze later op. Het biedt zicht op een prachtige sterrenhemel. Als de maan rond 11 uur boordtijd dan toch komt is het ook weer fijn. Het zeilt gemakkelijker met maanlicht omdat je de omgeving en de wolken goed kan zien. De wind is nog steeds vlagerig rond windkracht 5 en pas de derde dag op zee zien we ook de zon overdag. Het water wordt weer blauw en de temperatuur aangenamer. Lekker zeil weer dus. We hadden voor de nacht een reef in het grootzeil en de genua maar die gaan er snel uit. Mijlen maken ;-)
's morgens om 8.00 is er het Nederlandse netje op de radio met 3 boten waar we al sinds Gambier contact mee hebben. We hebben elkaar regelmatig gezien de afgelopen maanden en nu varen we allemaal richting Suwarrow. Het is fijn om even te praten met de anderen en we noteren de posities. Voor als er iets is. Dat is een luxe van het varen in een gebied waar ook veel anderen zijn.

Lekker eten onderweg: Chorizo met courgette en room

Deze nacht weet de bulletalie een klapgijp door een woeste golf te voorkomen, maar in het donker toch een vreemde manoeuvre. We hebben de motor nodig om weer onder zeil te komen. De genua raakt in een zandloper tijdens het inrollen, Roel twee keer zijn bed uit helaas. Later zwiep ik van mijn benen in de keuken en beland tegen de wc deur op grond, een bult op mijn hoofd en een zere schouder maar verder niets ernstigs. Het is een beetje onstuimig vooral door de golven. De wind is van zuid oost naar oost gegaan en de golven hebben moeite om dat bij te houden en komt uit alle richtingen. We tellen de mijlen af en zijn erg tevreden dat we het in 4 dagen en een paar uur halen. Ruim 700 mijl (we varen toch altijd wat meer mijlen dan de plotter afstand) in 104 uur is voor ons een record!

De leegte van de Suwarrow archipel

Suwarrow blijkt in oppervlakte in ieder geval veel groter dan we dachten. Het is een enorm atol met hier en daar een plukje palmbomen op de rand. Om een van de eilandjes lijkt een woeste wolk muggen te hangen maar het zijn sterntjes die er waarschijnlijk broeden. Ze komen ons luid krijsend tegemoet als we in de buurt komen. Maar van ons hebben ze niets te duchten, het water loopt van 1260 meter in een klap op naar 1 meter. We scharrelen braaf door de pas naar binnen tegen het tij in. Suwarrow is een natuurreservaat en wij mogen alleen bij Anchor Island ankeren, logisch hè? De romantiek van de verre bestemmingen trekt niet alleen ons, we sluiten aan als boot nr 9 op de ankerplaats. De park ranger scheurt ons tegemoet in zijn aluminium bootje dat hij morgenochtend het papierwerk komt doen. We zijn benieuwd wat het inhoudt want de afgelopen weken hebben we al allerlei documenten en verklaringen naar het hoofdeiland moeten sturen om toestemming te krijgen voor Suwarrow. We zien het wel. Jan en Ankie met hun dochters van de Tinkerbel komen ons welkom heten: gezellig. Morgen is er pot luck op het strand, ieder neemt dan iets mee en we eten samen met de andere boten, ook leuk. We hebben geen zin meer om de dinghy op te blazen, we bijven nog wel even aan boord. Lekker douchen en nagenieten maar uit de punt wenkt ons bed, mmmm we kijken uit naar een ongestoorde nacht!

Eerste indruk van Anchor Island

de dagen op zee - 2 - 4 augustus

Vertrek Maupiti 2 augustus 11 uur in de morgen, ongeveer 660 mijl naar Suwarrow
Middagpositie 3 augustus 15º47' Zuid 153º43' West, etmaal 25 uur 182 mijl!
Middagpositie 4 augustus 14º05' Zuid 157º23' West, etmaal van 171 mijl, nog zo'n 350 te gaan

Stromende regen!

We zijn twee volle dagen op zee en de wind is ons goed gezind. De richting is steeds zuid oost tot oost en dat is voor onze westelijke koers heerlijk. Het waait de eerste dag stevig en hoost de hele dag van de regen. Dat hebben we heel lang niet gehad. Veel binnen zitten dus en het plezier zit in de goede mijlen. We hebben ook een nieuwe tactiek. Naast comfortabel zeilen proberen we nu ook nog zo hard mogelijk te gaan. Deden we dat niet altijd? Nee, het comfort en weinig zeil wisselen of koers aanpassen had toch de overhand gekregen. Een beetje luie zeilers, op zich niet erg maar je doet er ook langer over. We merken dat we de dagen op de eilanden erg leuk vinden en minder lang op zee is beter, dan kan je maar één ding doen, zo hard mogelijk zeilen. Ik was ook wel een beetje jaloers op de dagafstanden die Laura Dekker maakte met haar even lange Guppy. Daar moet Tara toch een beetje in de buurt kunnen komen en dat lukt aardig. De keerzijde is dat we wat meer stuiteren, douchen is een hele klus evenals eten koken en dit mailtje typen.

Nagenieten: Trekkervis, foto Margret

Behalve naar de zee kijken, lezen en af en toe een aflevering van onze favoriete series komen we tot weinig. Voor mij zijn het de meditatie dagen van onze reis. De eerste dagen ben ik nog bezig met het afsluiten van het voorgaande hoofdstuk. Ik laat de eilanden, de ontmoetingen en de natuur een voor een door mijn gedachten gaan als de parels die we zoveel gezien hebben. Als de bestemming dichterbij komt beginnen we weer te lezen over wat er ons te wachten staat, hoe de aanloop is, wat we er kunnen doen. Daartussen zit een prettig niemandsland, even niets hoeven, de dag de dag laten en vooral ook de nacht de nacht. Tijd voor onszelf zonder dat we veel kunnen doen.
Ik lees Eindeloze Zee van Amyr Klink over zijn non stop solozeilreis om Antarctica, indrukwekkend, maar op geen enkele manier uitnodigend voor mij. En Gisèle van Susan Smit over de kunstenares Gisèle van Waterschoot van der Gracht, Adriaan Roland Holst en Mies Peters. Mooi, ook door de gedichten van Roland Holst die erin opgenomen zijn. Het gedeelte uit de tweede wereld oorlog zet weer aan tot nadenken. Goed en Fout en hoe zie je het verschil als je er midden in zit? Het belang en het tijdloze van vriendschappen, het verleidelijke en ingewikkelde van liefde en affaires. Zo verglijdt de tijd.... we zijn alweer halverwege.

 Kokerschelpen met aparte "kerstboompjes" en doopvontschelp

Binnenkant van doopvontschelp, ook in groen/beige/paars

Echt nagenieten, tropisch fruitbordje, maar aan boord is het al op

Bora Bora - 25-31 juli

De tuin van Noa's familie, slaapvertrek en in de verte wonen

De laatste dag op Tahaa maken we een tour rond het eiland. Noa is onze gids. Zijn ouders zeilden 30 jaar geleden rond de wereld, maar toen ze op Tahaa aankwamen wilden ze niet meer verder. Ze legden een vanille kwekerij aan, kregen kinderen en bouwden in etappes hun huis. Eigenlijk moet ik zeggen huizen, want naar goed Polynesisch gebruik is er een huis voor ieder doel: voor slapen, voor wonen & koken en een bad/washuis. Noa vertelt het verhaal van de vanille. In het Caraïbisch gebied worden de vanille orchideeën bestoven door een speciale bij.

Woonkamer, voorzijde helemaal open richting baai

Pogingen om de planten met bijbehorende bijen elders te kweken mislukten en het duurde jaren voor een elfjarige jongen uitvond hoe je de bloemen met de hand kunt bestuiven. Le Mariage heet dat hier, het huwelijk. Per dag komen de bloemen uit en moet je dus door de kwekerij. In de tijd voor de kunstmatige vanille waren de peulen zwart goud, in een top jaar werd er op dit kleine eiland 400 ton geproduceerd. Vorig jaar was een dieptepunt met 30 ton, deels doordat veel boeren gestopt zijn met de tijdrovende kweek, deels omdat de winters te warm waren waardoor er geen bloemen komen. Dit jaar is de winter koud en kan een goede oogst tegemoet gezien worden. Koud is relatief, want wij lopen nog altijd dag en nacht in ons t-shirtje of minder rond. Door de tegenvallende oogst van vorig jaar en de hernieuwde vraag naar authentieke producten in het westen ligt de prijs voor 60 gram/10 vanille peulen nog altijd rond de €16,-. Het ruikt heerlijk, zelfs als de peulen nog dicht zijn.

Een van de baaien van Tahaa

De vanille-tuin van de familie met 600 planten is een aantal jaren geleden ten onder gegaan aan een ziekte, waarna ze verder gingen met de tours. We beginnen de tour bij Noa thuis, een prachtige locatie. Hun uitgestrekte tuin ligt aan de rand van de baai. De huisjes zijn allemaal gemaakt van natuurlijke materialen van hun land. Bamboe palen en gevlochten bamboe als muurtjes (30 jaar oud), daken van geweven palmbladeren (iedere 5 jaar vernieuwen) en alles is open zodat er nauwelijks afscheiding is tussen binnen en buiten. En buiten is een lust voor het oog, ik zou er zo een tijdje willen blijven.

Prachtige bloem uit de gember familie

Het eiland is niet heel groot en een highlight van de tour is dat we allemaal planten en bomen opzoeken die een voedingswaarde of geneeskrachtige waarde hebben. Interessant is ook hoe de planten/bomen hier gekomen zijn, de meesten met de zee, dan vogels en het laatste aandeel is van de mens die planten meenamen vanuit hun oorspronkelijke land. De eerste immigranten uit Azië kwamen hier voor de rijstcultuur uitgevonden werd. Rijst is dan ook geen basis voedsel, maar allerlei wortel groenten zoals taro en yam wel.

Taro plantage, ook bananen & gember 

Volgens Noa is er een direct verband tussen het verbouwen van graangewassen en de behoefte aan geschreven taal, een van de redenen dat er in het Polynesich gebied geen geschreven taal is. Jammer, want het zou geweldig zijn om over hun zeereizen te kunnen lezen en zelfs hun navigatietechnieken!

Met een zeer on-polynesische, maar erg lekkere pizza keren we terug naar de boot. Nog een paar rondjes snorkelen in de koraal tuin, maar dan zit onze tijd in deze lagune erop.
Als we 's morgens heel vroeg vertrekken kruist bij de pas de Paul Gauguin ons pad, het cruiseschip wat hier heen en weer vaart tussen de eilanden. Wij vinden dat we van rechts komen, maar we wachten toch maar even om hem te laten passeren. Hij past er net doorheen en maakt aardig wat snelheid om de stroming de baas te blijven.

Nog een laatste blik naar Tahaa met ander weer

Dan ligt er niets meer tussen ons en Bora Bora en zeilen we heerlijk in de zon erheen. De lagune van Bora Bora heeft een groot oppervlakte water met in het midden het eiland en daaromheen enkele kleine motus. De lagune is erg groen en als we aan komen varen zien de wolken er aan de onderkant ook groen uit door de weerkaatsing van het licht. Een prachtige gezicht! De economie van Bora Bora draait om de resorts en de gasten die daar komen. In het wild zie je de gasten niet, ze blijven allemaal in hun exclusieve all inclusive formule.

Het silhouet van Bora Bora, met groene wolken

Het dorpje maakt een rommelige en armoedige indruk. We hebben de indruk dat wat er verdiend wordt in de resorts niet ten goede komt aan de plaatselijke bevolking. De overheidsgebouwen zijn als enigen uit de kluiten gewassen. In een Salon de thé is wel redelijk internet, zodat we foto's kunnen uploaden en Skypen. Door het tijdsverschil is het nog niet eenvoudig om iedereen te spreken, maar met een paar vriendinnen ben ik weer lekker bijgepraat. Ik hoop op een nieuwe kans over een paar weken in Samoa.

Tot onze verrassing zijn we omringd door 7 Nederlandse boten, erg leuk al hebben we niet met ieder even veel contact. Het geeft gezelligheid, lekker borrelen, samen snorkelen, eten, boodschappen doen en kletsen over ons zeilersleven. We hoppen wat heen en weer in de lagune en zien onze eerste manta rog: een belevenis! Wat een erom beest, misschien wel 3 meter van vleugel tot vleugel, en hij/zij zwemt zo prachtig langzaam en soepel door het water.

Manta rog filmpje komt later, maar dit was een mooie vis

De manta's komen de lagune in voor een soort spa behandeling. Ze cirkelen rondom de koraal hoofden waar tientallen visjes ze opwachten om parasieten en algjes van hun lijf of tussen hun tanden vandaan te peuteren en op te eten. Een win-win situatie zeg maar. Dat van die visjes hebben we uit de boekjes, want zo dichtbij kunnen we niet komen om dat te zien. Maar we zijn toch helemaal verguld, want er komen bijna geen Manta's meer naar Bora Bora, waarschijnlijk omdat ze het te druk vinden. Als er 1 tourboot een manta gesignaleerd heeft, zijn er binnen de kortste keren 10. Met de dinghy zijn we iets flexibeler en we kunnen de manta een poosje volgen op afstand.

Spelen met de roggen, gewone stingrays zijn dit

In ondieper water vermaken we ons met de gewone roggen. Er is een lokale gids die erg goed met ze overweg kan. Zijn Japanse honeymoon gasten vinden het maar eng en hij geeft ons een stukje vis om met ze te spelen. Dat laten we ons geen twee keer zeggen en we hebben erg veel plezier. De roggen zijn groot, maar toch zacht en glad en heel aardig/behoedzaam in hun aanrakingen. Ik doe mijn laatste twee duiken van de cursus, een diepte duik zodat ik vanaf nu tot 30 meter kan duiken en een fotografie duik en vooral de laatste is erg leuk. Er is weer van alles te zien onder water, Citroen- en andere haaien, talloze vissen en diertjes die op of om het rif leven.

Wandeling over het eilandje Maupiti

Het eind van onze Frans Polynesische tijd komt eraan, maar we hebben nog 1 kleine lagune gevonden om het nog éven te rekken. In een paar uur varen we 30 mijl verder naar Maupiti. De pas daar is erg lastig, omdat de ingang ondiep en smal is én op de richting van de swell staat en er altijd een uitgaande stroming is waardoor de golven snel opbouwen. Langzaam worstelen we ons tegen de stroom in naar binnen terwijl de golven stukslaan op het rif net links en rechts van de ingang. Boven 20 knopen wind en 2 meter swell schijnt het helemaal niet te doen te zijn. Een pas voor gevorderden dus. We snorkelen op zoek naar de manta roggen die hier veel voorkomen en we vinden er twee. Niet de 15 die we gehoopt hadden, maar toch erg leuk. Het dorpje op het eiland maakt een wat troosteloze indruk en de mensen zijn minder vriendelijk. Ze groeten niet, kijken niet blij, meerdere mensen zijn ongelofelijk dik.

Huis op Maupiti met de graven in de voortuin

We hebben geen brood gebakken en zoeken wat te eten. Uiteindelijk vinden we een soort snackbar, het menu is hoopgevend. Mogen we dat en dat? Nee, dat hebben we niet. Een hamburger dan? Nee hebben we ook niet. Wat heeft u dan wel? Een panini kaas en ham en nog 1 wafel. Doet u dat dan maar. Later spreek ik de uitbaatster van de snackbar, die in de tijd dat wij onze broodjes opeten 2 halve liters bier drinkt en mij ook een glas aanbiedt. Haar omvang doet vermoeden dat ze dat wel vaker doet. Ze vertelt dat er voor de jongeren van het eiland geen werk is, niet op het eiland en ook niet in Papeete op Tahiti. Hun situatie is uitzichtloos, want al hebben ze hun middelbare school afgemaakt of een opleiding gevolgd, dan nog rest hen niets anders dan terug te komen naar het eiland en hun familie en te helpen met het oogsten van kokosnoten. De uitzichtloosheid voelen we als we door het langgerekte dorp lopen. Het valt ons ook op dat er om de erven hekken staan en de kerk op slot is, dat hebben we op andere eilanden eigenlijk niet meegemaakt. De mooiste plek op het erf wordt ingenomen door graven van

Maupitiaanse schone in wording

familieleden. Het is een bizar gezicht, maar we zien het bij bijna alle huizen. Omdat we toch al tot het eind van het dorp gewandeld zijn, besluiten we het eiland maar even rond te lopen. We hebben ergens gelezen dat het een uurtje lopen is. We hadden zo langzamerhand moeten weten dat de relatie tussen Polynesie en tijd niet erg precies is: we doen er 2,5 uur over! Maar het is wel een mooie wandeling langs de diepgroene lagune en weelderig bos en 300 meter hoge rotspieken.

's Avonds beproeven we ons geluk bij een lokaal buffet samen met Pauline en René van de Bounty. Het buffet is voor de gelegenheid van de wedstrijden hardlopen met zware fruit jukken en het steen tillen wat die avond plaatsvindt. In het restaurantje van palmblad zitten vooral buitenlanders zoals wij en een enkele lokale familie. Het buffet is smakelijk en de sfeer is goed.

Foto niet scherp maar toch een indruk: 83 kg

De rest van het dorp komt gewoon voor de wedstrijden. Jonge mannen tillen stukken basalt op en leggen dat op hun schouder. Ze beginnen met 37 dan 57 kilo, maar de laatste ronde tillen ze een steen van 137 kilo! Na afloop maakt de jeugd zich klaar voor de Disco naast het restaurantje, maar wij zoeken de boot weer op.

De swell wordt hoger, de wind is aan het toenemen en uit de goede richting om naar het westen te zeilen. We vertrekken de volgende dag om niet opgesloten te raken achter een onneembare pas. Als een hobbelpaard gaat Tara door de pas en als een duikboot pakken we toch nog een paar golven op de neus. Er is even een raar moment dat we wel volle kracht vooruit varen, maar niet door de golven heen lijken te komen, maar dan zijn we toch veilig en wel buiten. De golven die nu stukslaan op het rif zijn imposant, pfff dat hebben we gehad.

Dag Frans Polynesië, dik drie maanden ons thuis en wat een diversiteit aan eilanden, cultuur, eten en fijne mensen hebben we er ontmoet. Dag stokbrood, zoute boter en alle Franse dingen. We zijn eigenlijk nog lang niet uitgekeken hier, maar de kalender is omgeslagen naar augustus en we moeten verder. We varen pal west en hopen dan Suwarrow één van de Noordelijke Cookeilanden aan te lopen over een dag of 4.

Dansgroep op Tahaa tijdens de tour

Géén H&M, iedereen naait zelf en mooi!

Golven naast ons in de pas van Tahaa

Stervrucht

Even de benen strekken tijdens de tour ;-)