De tocht naar Ambryn duurt langer dan het daglicht, maar we ankeren op een langzaam oplopend zwart zandstrand en het weer is kalm, dus dat durven we wel aan. Als we dichterbij Ambryn komen zien we in het donker de uitstoot van de vulkanen Benbow en Marum diep oranje rood oplichten tegen de wolken die er boven hangen. Het is een indrukwekkend en onwerkelijk schouwspel. Het kost geen enkele moeite om je voor te stellen dat de vroegere bewoners hier magische krachten aan toekenden. De eilandbewoners van Ambryn waren dan ook bedreven in zwarte magie en gevreesd in de archipel. Op een bewegende boot is het jammer genoeg onmogelijk er foto's van de maken.
We ankeren tussen de plaatsjes Ranon en Ranvetlam. Het laatste dorp is de kastom eigenaar van de de vulkanen en aan hen betaal je toegang om er te mogen lopen. Er ligt al een Franse boot die de volgende ochtend een twee daagse tocht gaat maken en wij kunnen mee. Dat klinkt goed! Maar het weer verandert snel rond de eilanden en die nacht zijn er harde windstoten en in de morgen hangen er grote regenbuien op de hoge delen van het eiland, de wandeling gaat dus niet door. We doen klussen en bezoeken de dorpjes. Iedereen wil iets ruilen voor dingen die we aan boord hebben. Annemie, een meisje van een jaar op 16 zou graag lippenstift willen en een shirt in ruil voor citroenen. Ik doe er ook nog een knalblauw nagellakje bij en ze is helemaal in de wolken.
Ze vraagt of ze aan boord mag komen, maar ze zorgt ook voor het jongere zusjes en heeft nog een aantal andere kinderen bij zich. Ik neem ze allemaal mee en ze vinden het heel interessant, maar ze zijn ook erg verlegen. Annerie wil graag lerares worden, we hopen dat dat gaat lukken Het is hier veel minder vanzelfsprekend om zulke ambities ook te verwezenlijken dan in Nederland.
Het weer blijft onbestendig en de vulkaan onbereikbaar. We verkassen naar Nobul van waaruit we kunnen lopen naar Olal voor het "Back to my roots festival". Twee dagen kastom dansen, lokaal eten en demonstraties. Wat we precies moeten verwachten weten we niet, dat het geen Pinkpop is snappen we wel, maar dat we er met 13 gasten zijn en een veelvoud aan dorpsbewoners is toch een verrassing. De open plaats in het bos is mooi versierd met bloeiende bloemen en repen palmblad zijn om de boomstammen gewikkeld.
We worden opgehaald door een groep mannen met Chief Nobert en Chief Seku die ons welkom heten. Allen traditioneel gekleed in peniskoker met brede heupband en aan de achterkant gekleurde boombladeren. In de verte klinkt al de tamtam, een uitgeholde boomstam met een trommelstok die een verdragend geluid maakt en de basis is van alle dansen. We maken een grade ceremonie mee. Ik denk even dat het een toneelstuk is, maar dit is echt. Er worden dansen opgevoerd en de mannen die een stapje hoger willen op de ladder naar het chiefdom, hebben zich al tijden voorbereid. Daarbij horen allerlei giften van varkens en geld om de geheime informatie te krijgen van hen hoger in rang, bijvoorbeeld hoe de maskers te maken, de rituele kleding en de ceremonies. Onderdeel vandaag is dat de mannen op een stellage klimmen en bekogeld worden door kokosnoten. Naast me staat de vrouw van een van de mannen en ze is maar wat opgelucht als hij er zonder hersenschudding weer af kan klimmen.
Hij heeft zijn moed getoond. Dan komt het rituele varken en wordt ter plekke met een speciale houten varkenshamer het hiernamaals in getimmerd door de 5 mannen die een grade doen. Voor ons westerse watjes is het een schokkend gezicht, maar de dorpsbewoners zijn erg tevreden. De mannen blijven nu enige dagen/weken in afzondering en komen dan met veel ceremonie en ongetwijfeld een groot feest met nog meer varkens terug in het dorp. Varkens spelen een grote rol in de kastom van Vanuatu, ze zijn waardevoller dan wat dan ook. Een speciale plek nemen de slagtanden in. Van een varken wordt de bovenhoektand verwijderd, de onderste groeit nu in een cirkel, en als je veel geluk en zorg hebt en het varken oud genoeg wordt in een dubbele spiraal. Dat laatste is zeer zeldzaam. Een enkele krul duurt al tussen de 6 en 8 jaar, dus het is een kwestie van investeren. Een teken van zeer veel kracht. De chiefs en sommige dansers hebben meerdere ronde slagtanden om hun nek of polsen. Iedere tand heeft een eigen betekenis waaraan de bewoner kunnen zien hoe belangrijk je bent.
We zien verschillende dansen en de Chief legt tussendoor uit waar het over gaat. We eten van bananenblad en drinken kokosnoot. Er zijn vier vrouwen in grasrok uit een naburig Frans dorp, maar zij dansen alleen aan de rand van de open plaats. Ik mis een beetje de vrouwen dans, maar krijg niet duidelijk waarom er niet meer vrouwen dansen. Ook bij de mannendansers zijn er geen jongeren. In de loop van de dag komen er wel steeds meer mensen uit de naburige dorpen kijken en de jongens nemen de dansen op met hun mobiele telefoon, net zoals wij. De tijden veranderen.
Er zijn nog zeker 10 boten bijgekomen op de ankerplaats, het blijkt dat op de website van het festival andere data genoemd zijn. De zeilers zijn teleurgesteld, maar de chiefs lossen het op. De derde dag doen ze gewoon nog een keer de dansen van vandaag, maar dan zonder de grade ceremonie. Het is voor ons tekenend van hoe de dingen hier gaan. De informatie is niet altijd correct, zeker aanduidingen in tijd, maar het wordt eigenlijk altijd opgelost met een souplesse die ons weer ongewoon aandoet.
De tweede dag is de rom dans, met mannen in enorme kostuums van bananenbladeren en bijzondere punt maskers. De rom dans houdt verband met de rituelen rondom de yam (maniok) oogst en het nieuwe plant seizoen. Als er straks geplant wordt zullen de kostuums en maskers begraven worden om te vergaan en volgend jaar worden dan weer nieuwe gemaakt. Het is een prachtig gezicht om de dans te zien, compleet met een "duivel" die zijn eigen pad danst maar n
niet binnen gelaten wordt in de cirkel.
Tussen de dansen door vlechten de vrouwen waaiers en maken ze palmbladpanelen zoals ze die maken voor de zijkanten van de huizen. Ik raak aan de praat met Jacqueline, en we komen tot de conclusie dat onze namen bijna hetzelfde zijn en dat er veel meer overeenkomsten zijn dan verschillen. Het hebben van een gezin, zorg voor de kinderen, eten, huis. We hebben plezier in het gevoel van verbinding, "je bent mijn vriendin" zegt Jacqueline. Dan zou ik dus weer dagen willen blijven om haar beter te leren kennen, maar de reis gaat verder.
Samen met Janey en Alan van de Pacific Star gaan we toch de vulkaan Mount Marum bewandelen. We hopen op helder weer boven, maar tot nu toe hebben we nog niemand gesproken die ook daadwerkelijk in de kookpot heeft kunnen kijken. John Willy heeft vervoer en gids Jonas geregeld. Jonas is nog minder spraakzaam dan Lazarius op Santo, maar hij weet de weg. Met een truck gaan we het eerste stuk omhoog tot het begin van het trail. Mount Marum is ruim 1000 meter hoog en het is een pittige wandeling. Eerst door regenwoud over een smal paadje, dan over de asvlakte met hier en daar nog bomen maar hoe hoger we komen hoe onherbergzamer het wordt. We klauteren over stenen in een bijna droge rivier tot we bij de kegel komen. Daar lopen we over een smalle paadjes met aan beide kanten steil aflopende hellingen van zwarte lava. De wolken hebben ons ook gevonden, mist wordt druilerige regen en op de top waait het behoorlijk en regent het navenant. De krater is helemaal gevuld met waterdamp en van de lava is niets te zien. Wij kunnen onszelf bijschrijven op het lijstje "geen lava gezien", maar de tocht hadden we niet willen missen!
Op de terugweg merken we dat John Willy geen vervoer terug geregeld heeft, al was dat wel de afspraak en voor betaald, dus we lopen noodgedwongen het hele eind terug naar de boot en komen daar net voor donker aan. Na 9,5 uur lopen zijn we alle vier versleten, maar erg tevreden dat we het gedaan hebben!
Voor zeilers na ons: John Willy zouden we overslaan, vanuit Ranvetlam is een gids en vervoer goed te regelen en dan heb je de afspraken zelf in de hand. Wij voelden ons behoorlijk beetgenomen en het had geen enkele meerwaarde.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten